Hafta sonu Bauhaus'a gitmişken odun yarma baltalarına (splitting maul dedikleri tip) baktım. İki tanesinin ağız genişliğini bu konuya katkısı olacağından dolayı ölçtüm. Bu konu altında bahsi geçen baltadaki şerit metreyi resim içinde baltanın ağız genişliğini ölçmek için kullandım ve bu sakallı balta üzerine iki yarma baltasının da ağız genişliğini (
67cm, 8.5 cm) kırmızı ile işaretledim.
-- o --
Malum, benim iddiam sakallı baltanın
- batı tipi yarma baltası (splitting maul) kadar iyi kütük yaramadığı,
- batı tipi ağaç kesme baltası (felling axe) kadar derine dalıp büyük parçalar koparamadığı,
- ancak yarma baltasından daha iyi ağaç kesip, ağaç kesme baltasından da daha iyi kütük yaracağı yani tek bir aletle iki işi orta performansta becerebildiği,
- marangozluk işleri için kullanılan baltaların geometrisiyle uyuştuğu, hatta düz sapın da bu işlev için uygun olduğu...
Sakallı baltanın düz sapının marangozluk için uygunluğu konusunda GB'de şöyle bir örnek buldum:
Gränsfors Carpenter’s Axe
465-produktinfoThe Gränsfors Carpenter’s Axe has a long, thin and straight edge with a straight bevel face and a narrower poll, giving an even cutting surface for great carving. The forged inward curve from the heel to the lip of the head allows your hand to grip almost straight above the centre of the cutting edge, which is important when your work requires stability and precision. The handle is straight to suit all grips. Its flat, straight shape makes this axe suitable for work in dry wood.
Gränsfors Marangoz baltası güzel oyma işi için muntazam kesme yüzeyi veren dar ve düz taşlamalı, uzun, ince ve düz bir ağzı ve dar bir (balta başı) arkası vardır. iş istikrar ve hassasiyet gerektirdiği zaman balta başının dövme oyuğu neredeyse tam ağzın merkezinin yukarısından elinizle kavramaya imkan verir. Sap tüm tutuşlara uyacak şekilde düzdür. Sapın düz, düz şekli, kuru ahşapla çalışmak için bu baltayı uygun hale getirir.
Yani düz sap, düz ağız ve sakal arkasındaki oyuktan tutabilme marangoz baltalarında ararnanlar.
Neyse şu ana kadar sakallı balta daha çok marangozluk amacına uygun göründü. Tabi biz bunu bilmeden baltayı buna uygun bilemezsek haliyle marangozluğa uygun olmaz ama bunun formu anlamak anlamında bir faydası yok. Yanlızca "Herhangi bir sakallı baltayı ele alıp ilk anda marangozluk yapamayabiliriz"in notunu düşeyim dedim.
-- o --
Bauhaus'a gittim demiştim. Boyutlar üst üste koyunca yarma baltasının genişliğinin sakallı baltanın sadece küpünün genişliği kadar olduğunu gördüm.
(bkz. ekteki fotoğraf, "P5MXJ9__sakalli_balta__boyut_karsilastirmasi__k.jpg")
Ben bu kısmın yarılacak kütüğün ortasına denk getirilmesi gerektiğini tarif etmiştim. Başın üst tarafı kütüğü ıskalamadığı sürece yarılan kütük sapa zarar vermiyor. üst taraf ütüğün iki yarısını kama gibi açıyor.
Eğer bu üst kısmı ıskalayacak kadar kütüğün ilerisine vurursanız sakallı baltanın sakalı kütüğü yaracak ve bu yarma çok zaman sapla kütüğün temasıyla sonlanacaktır. Bu da tabi ahşaba zarar vermekte. Ancak aynı oranda ıskalamayı eğer yarma baltası (splitting maul) ile yaparsanız zaten baş kütüğü tümden ıskalayacak ve muhtemelen sapa zarar vermekle kalmayıp kırabileceksiniz.
Ben en az 11-12 yıl kadar odun kesmişimdir Bu zaman zarfında bu ıskalayıp da sapa zarar vermeyi büyük bir bütün kütüğü değil de bir iki kere yarılarak ufalmış ya da ince çaplı olan ve çok zaman yamuk kesilmiş parçalarda, parçanın dengesinin bozulmasıyla yaşadım. Şimdi bakıyorum hatam aslında baltanın formunun doğruluğunda değil de kesiş usulümde.
Kütükleri bir tekerlek içine dizip de dağılmalarına imkan vermeden kesmek gibi taktikleri bilmeden uğraşmışız.
Vardığım sonuç:
- Bu gün olsa, sırf odunluk kütükleri yarmak içn sakallı balta almam, ağaç kesme baltası (felling axe) HİÇ almam, yarma baltası alırım.
- İnce dalları yatırıp kütük üzerinde çapraz kesmek gerektiğinde ise bu yarma baltası yine işe yaramaz o zaman iş karışır. Batı tipi bir balta ile bunu en iyi yapacak olan muhtemelen felling axe'den biraz daha kısa olan "limbing axe" yani devrimiş olan ağacın dallarını kesmek için özelleşmiş olan balta.
- Ağacın kendisini kesme gibi bir durum olursa en iyisi ise "felling axe" dedikleri ağaç kesme baltası.
- Ancak tek bir balta ile az az her bir iş yapmak gerekiyorsa bunların ortasında bir ayardaki bir balta. Bunda aklıma batı tipi olarak Hudson Bay geliyor. Bizim baltalar ise genel olarak bu orta kararda baltalar.
(splitting_maul_vs_felling_axe)
82 Yanıt
34576 Gösterim