Demirci atölyesi organizasyonu ve dikkat edilmesi gerekenlerGiydiğiniz giysi ve ayakkabılarınız sentetik olmamalıdır, kolay alev alabilen giysiler yerine örme yada yün giysiler tercih edilmelidir. Ayakkabınız kalın tabanlı ve deri bir ayakkabı olmalı ve sıçrayan ateş parçalarının ayakkabınızdan içeri girmesini engellemek için, paçalarınız her zaman ayakkabıların üzerine gelecek şekilde giyilmelidir. Paçalarda kat olmamalıdır.
Sıçrayan ateşten korunmak için kenarları da koruyan bir gözlük tercih edilmelidir. Propan ocaklardan yayılan ışınlardan korunmak için ultraviyole özellikli gözlükler kullanmak gerekecektir.
Demircilik işi için doğru malzemelerle çalışmak gerekir, yanlış malzeme kullanımı tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Örs tercihinde ise daha dikkatli olmak gerekir.
Örs seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar;
Örsün boyutu ve ağırlığı kişiler tercihe bağlı olarak seçilmelidir.
Örsünüzü alırken çelik bilya testi ile test ederek sertliğini kontrol edin.
Örsün yüz kısmı düzgün ve pürüzsüz olmalıdır.
Sahip olduğu köşeler keskin hatlara sahip olmalı
Deliklerinde çapak ve benzeri kusurlar bulunmamalı
Düz bir cetvel ( herhangi düz bir cisim ) ile çaprazlama olarak örsün üstüne koyun ve herhangi bir belverme olup olmadığına bakın.
Üzerinde ince çatlaklar olup olmadığını kontrol edin.
Bu özelliklere sahip bir örs sizin için yeterli verimi sağlayacaktır.
Örsün bölümleri
Örs üzerinde çalışırken üzerinde veya deliklerinde malzeme bırakmayın, vurma esnasında bunların sıçraması ya da delikte bulunan keskinin elinize çarpması sonucu ciddi sakatlanmalar olabilir.
Çekiç seçimi tamamen kişisel ve yapılan işe bağlı olarak değişebilir. Burada asıl unutulmaması gereken sapın uzunluğu. Sap ne çok kısa nede çok uzun olmalıdır.
Kişinin kullandığı çekicin ağırlığına bağlı olarak ilk andaki vurma gücü, iş devamında giderek azalacaktır. Bu yüzden vurma şiddetini sabitleyebileceği bir çekiç ile çalışmak daha akıllıca olacaktır.
Kuvvet = kütle x hız
Bu formülden hareketle, bizim için kuvveti etkileyen asıl faktör hız olacaktır. Hızımızı kesmeyecek ve istediğimiz şiddeti sağlayacak bir çekiç tercih etmeliyiz.
Gözlemlediğim, bütün gün çekiç sallayan demircilerin kullandığı çekiçler 1 ya da 1,5 kg ağırlığındadır. Ustalar bütün gün çekiç sallamak ve yorulmadan devam ettirmek için çokta ağır çekiç tercih etmezler.
Kömürlü ocaklarda, ocak iç derinliği 3 – 4 cm kadar olmalıdır, daha sonradan yanlara ek yapılarak yükseltilebilir, ama parça için gerekli olan alt boşluk seviyesini bırakmak gereklidir. Daha fazla derin olması veya alçak olması yanmayı etkiler. Kullanılan kömüre göre de curuf yaparak bir süre sonra yanma kalitesini olumsuz yönde etkiler. Ocak yanında bulunması gereken malzemelerin hepsinin ocağın üstünde durmaması gerekir. Bu malzemeler ocağa yakın, ayrı bir yerde konumlandırılmalı ve istendiğinde hızlıca ulaşılabilmelidir.
Kullanılan mengene sağlam olmalı ve iyi monte edilmiş olmalıdır. Eğer bulunursa bacaklı mengeneler bu iş için en idealidir. Küçük mengenelerde vurma ve kanırma yapmak sakıncalı olabilir zira bu mengeneler dökümden yapıldığından çatlama veya parçalanma riski mevcuttur. Bu Mengenler oyma, kakma törpüleme gibi basit işlerin yapılması için yapılmıştır.
Yapılan işle alakalı olarak, tüm soğutma işlerinde kullanılmak üzere bir kovada su bulunmalıdır. Bu kova yanmaz bir malzemeden olmalıdır, ahşap yada metal bir kova işinizi görecektir.
Kalın bir çift eldiven her zaman ocağınızın yakınında olsun. Eldiven çoğu zaman engelleyici bir faktörmüş gibi görünse de pek çok kötü olayı önlediği de kaçınılmaz bir gerçektir. Yanlışlıkla tutulan sıcak bir demirde yanma olsa bile eldiven bunu ya engelleyecek yada azaltacaktır. Ama çıplak elle tuttuğunuzdan daha iyi olacağı da kesin.
Örsünüz kullanım için yeterli yükseklikte olmalıdır, belinizi kırarak çalışmak zorunda kalıyorsanız örsünüz alçakta, kolunuzu tam indirmeden vurmaya çalışıyorsanız da yüksektedir demektir. İdeal örs yüksekliği kişinin apış arası ile aynı seviyede olmalıdır. Doğal olmayan duruş ve tutuşlardan kaçınmak gerekir.
Atölyenin yüksekliği de bu işte önemli bir etkendir, yeterli yüksekliğe ve havalandırmaya sahip olmak gereklidir. Bunun için ocak üstü davlumbaz yada iyi bir havalandırma şarttır. Bu söylediklerim bir tek kömürlü ocaklar için geçerli değil gaz ocakları içinde geçerlidir zira gaz ocakları da ortamdaki oksijeni yakarak çalıştığından kapalı bir ortamda bir süre sonra kirliliğe yol açacaktır.
Ocağın çalışması ile oluşan kurum, karbonmonoksit ve diğer zararlı gazlar + boraks ve silikat içerikli maddelerin yanmasıyla oluşan zararlı gazlar kronik sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu yüzden tek başına toz maskesi yeterli değildir ve düzgün bir havalandırma şarttır
Çalışma ortamı dağınık olmamalıdır, dağınık bir yerde çalışmak kazalara açık davetiye vermek gibidir. Ortam iyi aydınlatılmış olmalıdır, gerektiğinde de karartılabilmelidir ( su verme ve dövme işlerinde çeliğin sıcaklığı iyi anlayabilmek için ). Dövme ocağı için acık bir pencereden giren ışık, çalışma masası için bir lamba, zımpara işi veya ince işler içinde spot lamba gibi aydınlatma elemanları kullanılabilir. Hepsinde dikkat edilmesi gereken asıl konu ışığın gözü yoracak yada direk göze vuracak şekilde gelmemesidir.
Çalışma ortamı kurulum planı, kişinin ihtiyacı olan malzemelerin her an ulaşabileceği bir mesafede olması prensibine dayanır.
Buna göre ocak başında olması gereken asıl materyalleri sıralarsak
Ocak
Örs
Çekiçler
Maşalar, kısaçlar
Keskiler, zımbalar
Mengene
Su
Bu malzemelerin çalışma ortamında kişiye en fazla iki adım mesafesinde olması yapılan işin hızını ve yoruculuğunu azaltır.
Basit bir çizimle çalışma ortamı planı
Zımpara makinesi, matkap gibi diğer alet edevatlar bu ana şema etrafına eklenerek gelişir ve atölyeyi oluşturur. Zaman geçtikçe birçok malzeme bu listeye eklenecektir.
( Tamamen kendi bilgi, tecrübe ve deneyimlerime dayanan bir yazıdır. )http://gokhanbakla.blogspot.com/p/demircilik.htmlGökhan BAKLA / 2010
22 Yanıt
14687 Gösterim