Bıçak Sanatı - Forum

Cevherden Demir Üretimi 2019

yusuf nalcıoğlu

  • ***
  • 389
  • Meslek: esnaf
  • Yer: istanbul
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #20 : 18 Eylül 2019, 15:27:28 »
Tebrik ederim Gökhan ustam.İnşallah programı kaçırmadan izleme fırsatı bulurum.

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #21 : 19 Eylül 2019, 11:41:35 »
Çok Teşekkürler ;)

cem eser

  • ***
  • 752
  • Meslek: Öğretmen
  • Yer: Ereğli/KONYA
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #22 : 19 Eylül 2019, 20:28:54 »
Gökhan bey Tebrik ederim.Çalışmalarınız ve özveriniz için teşekkürler.
Bir avuç toprak,birazda suyum ben.
Neyimle övüneyim,işte buyum ben.

Aytuğ Talha

  • ***
  • 236
  • Hattat-Kemankeş..
  • Meslek: İnşaat Mühendisi
  • Yer: Amasya
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #23 : 19 Eylül 2019, 21:23:10 »
Tebrikler Gökhan Ustam. Böylesi nadir işler görmek gerçekten heyecan verici. Çalışmalarınızda başarı ve devamlılık diliyorum.

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #24 : 20 Eylül 2019, 09:25:41 »
Güzel söz ve iyi dilekleriniz için teşekkürler.  ;)

Ersin Özdemir

  • ***
  • 2442
  • Meslek: Satış pazarlama ( Makine teknikeri ) Astas
  • Yer: İstabul- Edirne
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #25 : 20 Eylül 2019, 15:58:33 »
vallahi bravoo Gokhan abi
gururlandim ve sevindim.gercekten başarilarinla.bizi onure ettin bu forma iyi 5 sene once uye olmusum ve iyiki sizingibi gerçek zanaatkar lari tanımışım

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #26 : 22 Eylül 2019, 09:22:43 »
Teşekkürler Ersin ;)

fatihaydın

  • ***
  • 779
  • Meslek: SATIŞ
  • Yer: İstanbul Kayaşehir
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #27 : 22 Eylül 2019, 12:05:14 »
Gökhan güzel bir çalışma olmuş ellerinize sağlık, ısı 2000 derecenin üzerine çıkmıştır heralde değilmi?

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #28 : 22 Eylül 2019, 16:58:50 »
Teşekkürler,
Fırın iç sıcaklığını, fırının farklı yükseklik seviyelerinde aralıklarla ölçtük.
Luppenin oluştuğu en sıcak bölgeye yakın olan noktada 1250'leri gördük.
Termokuplumuz 1200 dereceye kadar dayanıklı olduğu için tam merkeze tuyare girişlerinin önüne sokmadık ama tahminen 1350-1400'ün üzeri bir sıcaklıktan bahsetmek yanıltıcı olabilir. ;)

Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #29 : 22 Eylül 2019, 19:29:47 »
Gökhan ustam, 1535 in üzerine çıkmış olması yüksek olasılık.

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #30 : 23 Eylül 2019, 11:12:57 »
Haklısınız hocam, bu konuda net konuşmam güç. Ölçebildiğimiz en yüksek değer 1250 C idi.
1535'i geçmiş olasılığımız da dediğiniz gibi yüksek bir olasılık. :(
 
Yalnız demirin cevherden ayrılması için ergime sıcaklığına ihtiyacı olmadığını bildiğimden o sıcaklığa çıkılmadığı yönünde bilgi verdim. :)

Ayrıca ısının fazla yükselmesinin zararlı olduğunu, ısı artışı ile karbon emiliminin arttığını ve son ürünün dövülemeyecek kadar çok karbonlu olma ihtimali olacağını da belirtmekte yarar var.

Arkeolojik kazılarda çıkan, Selçuklu dönemi izabe ocaklarının yanlarında işlenmeden kalan luppelerden birini görmüştüm, bunun izabe işleminde ısının yüksek tutulması sonucu karbon miktarının işlenemeyecek kadar yükseldiğinin ve bu sebeple kenara atıldığı bilgisi verilmişti. Bunun aslında nadir bir şey olmadığının demir köy kazılarında da bu tip üretim hatası luppelerin olduğunu da biliyorum.
   
Sonuçta fırın içerisinde cevher ısınma ile sürekli bir değişim içinde hematit manyetite, manyetit vüstite vs. vs. taki sonunda demir karbon bileşiği kalana kadar. Bu iş ısının artmasıyla gerçekleşiyor. Fırın içerisindeki ısı çok yükselirse son aşamadaki demir içeriğine eklenen karbon miktarı da artacağı için sıkıntılı bir süreç başlaması olası.

Ayrıca demirin akışkan hale gelip erimiş curufa akması da istenmeyen bir şey olduğundan sıcaklığın çok yüksek olmasının faydası değil zararı olur kanısındayım. ;)

 



Murat AKIN

  • ***
  • 619
  • Meslek: Emekli teknik öğretmen
  • Yer: Tekirdağ
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #31 : 23 Eylül 2019, 23:10:43 »
Okuduğum bir yerde aklımda kalan bir yazıda:

İçinde daha fazla demir olabilecek demir filizi dövülebilecek tava gelince dövülür içindeki demir dışı bileşikler dışarı çıkar, bu dövme işlemi bir kaç kere yapılarak kullanılacak demir ortaya çıkarılır.

Buradan:  Demek ki demir filizi erğime sıcaklığına kadar ısıtılmıyor, herhalde bu sıcaklık 1100 ila 1200 derece civarında olmalı.

Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #32 : 24 Eylül 2019, 02:06:51 »
Katılıyorum, curufun eriyip akabilmesi için demirin erimesinden daha düşük sıcaklıklar yetiyor ancak, çok önceden elimde kalan Tatara dan ürettiğimiz malzemelere bakınca malzemelerin kimisi yüksek karbonlu kimisi düşük karbonlu vs idi. Bir çoğunun ortak özelliğinde ise curuf harici demirlerin birbirine kaynamış olduğunu gördüm, buna dayanarak 1535 i geçmiştir dedim. Yani fırın içindeki sıcaklık kontrol edilemeyince bir çok bölgede ayrı ayrı sıcaklıklar olması olasılığı yüksek.

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #33 : 24 Eylül 2019, 10:30:11 »
Murat hocam, öncelikle bildiğim kadarı ile demir nabit olarak doğada çok nadir bulunuyor. Yani genel bir üretim tekniği olarak sizin dediğiniz gibi bir üretim tekniğinden bahsetmek yanlış olur. Yalnız izabe ocağından çıkan luppe için böyle bir şey söylenmiş ise bu benzetme doğru bir tarif olabilir.

Türkçe de aslında bu konuda bir sıkıntı var, teknik terimlerde bir yetersizlik var. Cevher deyince biri doğada bulunan formunu anlıyor, diğeri izabe ocağından çıkan ürünü.

Bizde bu deneyi yaparken “cüruf” konusunda sıkıntı çektik.
1- dövme ile oluşan demir cürufu
2- ocak içinde oluşan cüruf
3- izabe ocağında oluşan akışkan cüruf
   Hepsi birbirine girmeden bir çözüm bulup, çekiç cürufu, ocak cürufu ve akışkan cüruf diyerek kendi aramızdaki iletişimi düzeltebildik. :( 

İzabe işlemi için en uygun demir cevherlerinden biri hematit ( Fe2O3 ). Bu cevherde içerikteki demir gözle görülür veya parçacık olarak değil atom seviyesinde. Yani Isının yükselmesi ile taş erirken demirde atom sevide birbirine tutunmaya başlıyor. Pek çok bölgede oluşmaya başlayan küçük luppeler büyüyerek sonunda tek bir bütünmüş gibi görünen yapıya dönüşüyor. Sefa hocamın da dediği gibi, beklide son aşamalarda tuyare girişlerine yakın erime sıcaklığına yaklaşsa da bunun luppenin geneline yansıtamayız.

Ayrıca bu izabe işleminde hata olması için pek çok faktör devrede, standart bir ürün çıkarmakta bence çok zor ve çok tecrübe gerektiren bir konu. Sefa hocamın da dediği gibi bazı bölgelerde karbon miktarı daha yüksek bazı yerlerde az, çıkan ürünü tek bir bütün veya homojen bir bileşenmiş görmekte hatalı olur tabi.

Süre, cevher miktarı, cevherin içeriği, hangi aralıklarla kömür cevher koyduğun gibi konular gözlemleyebildiğin konular ama bunları doğru yapıp yapmadığını gözlemleme sansın yok. Yani ne fırının iç sıcaklığını görebiliyor nede akışkan cüruf var mı luppe oluşmaya başladı mı bilmiyorsun. Fırın altı açılıp akışkan cürufu görene kadar hep bir endişe…

Bu olayda hala kafama takılan pek çok soru var. Misal, yüksek sıcaklıkta demir oksijenle temas ettiği sırada karbon kaybeder. Peki o zaman ısının yükselip karbon miktarının arttığını varsaydığımız ( yani tuyare girişleri, oksijenin en yoğun olduğu ) noktalarda aslında karbon miktarı artar mı? Yoksa oksijen ile temas yüzünden azalır mı ?  O:-)


« Son Düzenleme: 24 Eylül 2019, 10:35:00 Gönderen: gökhan bakla »

Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #34 : 24 Eylül 2019, 11:39:40 »
Gökhan Ustam, aslında bu terimleri karşılığı var,

1- dövme ile oluşan demir cürufu
2- ocak içinde oluşan cüruf
3- izabe ocağında oluşan akışkan cüruf

Dövme sırasında oluşan kabuklanıp dökülmeye (ki şiddetli oksidasyondur aslında bir curuf değildir) "Tufal" diyoruz,
ocak içinde oluşan kömürün kullanımından sonra artık olan malzeme de curuf yine aynı şekilde  izabe ocağında eriyerek akan da curuf. Bu sondaki iki durumda oluşan curuflar nitelik olarak birbirlerinden çok ayrı değil sanıyorum; birisi demir cevherinden demirin ayrılmasından sonra eriyip akan atık malzeme, diğeri de kömürün içerisindeki karışık halde bulunan erimiş toprak kum vs malzeme. Aynı şey değilmidir.

Hava girişine yakın yerde eğer ocağa giren oksijen miktarı sadece yanmayı destekleyecek kadar ise sanırım karbon kaybı olmaz hatta tam tersine karbon artabilir. Ancak giren hava miktarı yanmanın gereksiniminden fazla ise kesinlikle karbon kaybı olacaktır. Benim tahminim bu yönde.

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #35 : 24 Eylül 2019, 12:32:08 »
Tufal ::), İnanın o an için aklımıza gelmedi... O:-)

Hocam söyle açıklamaya çalışayım, anladığım kadarı ile Ocak içeriğinde duvarlar veya kömür yüzünden oluşan cüruf ile izabe işleminde akışkan hale gelen curuf arasındaki en temel ayrım akışkan curufun içinde kalan demir miktarı.

Kaba bir örnekleme yapmak gerekirse, Hematit ortalama %50 demir içeriyor, 20 kilo cevher kullanırsak bunun içinde 10 kilo demir var demektir. Ama işlem sonunda 5 kilo luppe alıyorsak geri kalan miktarın akışkan cürufun içinde olması beklenir. ;)

Arkeologların bakış açısı ile kazıda çıkan akışkan cürufun içindeki demir miktarına bakarak izabe işlemi konusunda yorum yapabiliyorlar. Bu yüzden bizde işlem sonunda ocağı komple dağıtıp tüm akışkan cürufları ayrı olarak topladık ve tarttık.

Karbon geldi mi? gitti mi?
Bende sizinle aynı fikirdeyim havanın giriş miktarı bunu etkiler. Bu sebepten de ısının çok yükselmemesi gerektiğini ve fırına girecek hava miktarının çok doğru olması gerektiğini düşünüyorum.
« Son Düzenleme: 24 Eylül 2019, 12:44:36 Gönderen: gökhan bakla »

Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #36 : 24 Eylül 2019, 13:26:44 »
Valla tartma işlemi burada kaba bir fikir verir belki ama, yapıya giren karbon konusunda sağlıklı bir bilgi vermez sanki. En yakın yaklaşık bilgiyi yine kıvılcım testi verir pratik olarak.

gökhan bakla

  • ***
  • 2620
    • blog
  • Yer: İstanbul / Tekirdağ - 1978
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #37 : 24 Eylül 2019, 13:48:30 »
Hocam tartma işlemini, Ocağın içine ne kadar cevher koyduk? ne kadar demir indirgedik? ne kadar erimiş curuf oluştu? demirin ne kadarını indirgeyebildik? vb. gibi sorularının cevabı ve yaptığımız işlemin sağlaması açısından yaptık.

Karbon miktarını anlamanın en pratik yolu dediğiniz gibi kıvılcım testi ;)

deserteagle

  • Eylem Cengiz, 49
  • *****
  • 9533
  • Meslek: elektronik ve hab. müh.
  • Yer: İstanbul, Kırklareli
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #38 : 24 Eylül 2019, 14:20:10 »
Kuvvetli bir mıknatıs bulundurup ocaktan çıkanlara bununla bakmanın da cevherin nereye gittiğini görme açısından faydası olacaktır.
Barika-i hakikat müsademe-i efkardan doğar
Namık Kemal
Instagram'da ben

deserteagle

  • Eylem Cengiz, 49
  • *****
  • 9533
  • Meslek: elektronik ve hab. müh.
  • Yer: İstanbul, Kırklareli
Ynt: Cevherden Demir Üretimi 2019
« Yanıtla #39 : 24 Eylül 2019, 14:21:32 »
luppeyi kastetmiyorum, onu zaten mıknatıs çekecek de, cürufun vs. malzemenin ne kadar demir barındırdığını görmek yardımcı olabilir.
Barika-i hakikat müsademe-i efkardan doğar
Namık Kemal
Instagram'da ben