MATKAP UCU ÇEŞİTLERİ

[XauPau]

Matkap uçları hakkında tam detaylı bilgi bir türlü bulamadım. En iyisi ustalara sormak diye düşünüp bir konu açayım dedim.

Piyasada gördüğüm matkap ucu çeşitleri

HSS
HSS-E
HSS-G
HSS-R
HSS-CO
HSS-TIN

Kaplamalı, alaşımlı, cobalt, karbür vs diye özellikleri var. Avantajları ve dezavantajlarını bir türlü bulamadım. Buradaki ustalar bir el atarsa  çok makbule geçecek.

Ayrıca gördüğüm kadarıyla konik ve silindirik olarak da ayrılıyorlar. Konikler matkaplarda kullanılan yaygın olan uç türü. Silindirikler ise torna tezgahlarındaki sanırım. Torna makinelerinde çatır çatır işleyen uçları gördükçe biryerlerde hata yaptığımı düşünüyorum. Elbette makinenin gücü ama uçlarında etkisini gözlerimle gördüm.

Son olarak DIN önekleri ile uzunluk olarak ayrılıyorlar.  Uçları bileyip kullanmadıkça,  ne kadar uzun o kadar kırılma riski anlamına geldiği için kısa  olanı tercih etmek mantıklı mı ?

İşyerindeki ve çevremdeki 6 tornacıya sordum. Hakkıyla cevap veren çıkmadı. Tüm malzemelerde hss kullanıyoruz, elmas, karbür falan deyip durdular. Yani paslanmazda da aynı, yüksek karbonda da. Halbuki böyle olmamalı. HSS-E -R-G farklarını anlayarak alırsak delme işimiz çok kolaylaşır gibime geliyor. Kısaca şu uç şu malzemede, bu uç bu hızda diyebilecek  kişi/kaynak arıyorum. Yardımlarınız için çok teşekkürler.

[ratbertovich]

Matkap uçları hakkında tam detaylı bilgi bir türlü bulamadım. En iyisi ustalara sormak diye düşünüp bir konu açayım dedim.

Piyasada gördüğüm matkap ucu çeşitleri

HSS
HSS-E
HSS-G
HSS-R
HSS-CO
HSS-TIN

Kaplamalı, alaşımlı, cobalt, karbür vs diye özellikleri var. Avantajları ve dezavantajlarını bir türlü bulamadım. Buradaki ustalar bir el atarsa  çok makbule geçecek.

Ayrıca gördüğüm kadarıyla konik ve silindirik olarak da ayrılıyorlar. Konikler matkaplarda kullanılan yaygın olan uç türü. Silindirikler ise torna tezgahlarındaki sanırım. Torna makinelerinde çatır çatır işleyen uçları gördükçe biryerlerde hata yaptığımı düşünüyorum. Elbette makinenin gücü ama uçlarında etkisini gözlerimle gördüm.

Son olarak DIN önekleri ile uzunluk olarak ayrılıyorlar.  Uçları bileyip kullanmadıkça,  ne kadar uzun o kadar kırılma riski anlamına geldiği için kısa  olanı tercih etmek mantıklı mı ?

İşyerindeki ve çevremdeki 6 tornacıya sordum. Hakkıyla cevap veren çıkmadı. Tüm malzemelerde hss kullanıyoruz, elmas, karbür falan deyip durdular. Yani paslanmazda da aynı, yüksek karbonda da. Halbuki böyle olmamalı. HSS-E -R-G farklarını anlayarak alırsak delme işimiz çok kolaylaşır gibime geliyor. Kısaca şu uç şu malzemede, bu uç bu hızda diyebilecek  kişi/kaynak arıyorum. Yardımlarınız için çok teşekkürler.

Diğerlerini bilmem, HSS-R "hot Rolled" -- sıcakken yuvarlanmış, HSS-G "Ground" -- tornalanmış (tahminen soğukken) diye adlandırılıyor. HSS-G modellerinin toleransı (uzun eksen boyunca çapta değişiklik, çemberden ovale kaçma vs.) HSS-R'ye göre daha az. Kalın malzemede daha düzgün delik açmak dışında ikisi arasında fark olmasa gerek diye düşünüyorum.

[ogün-sinan]

Konik veya silindirik tanımı matkabın sapı için kullanılır.Silindirik olanlar, adından da anlaşıldığı gibi sapı silindirik olanlardır Mandrene takılıp kullanılabilirler sadece, bildiğimiz matkap ucları yani.Konik olanlar ise torna freze gibi tezgahlarda kullanılabilir.
Çeşit olarak bakmaya kalktığımızda, alaşımları, kaplamaları, uç açıları, helis açıları, bileme çeşitleri gibi bir sürü çeşit var; bunların haricinde takma uçlu delme takımları da var.Önemli olan doğru malzeme için doğru matkabı kullanmak.Matkabın alaşımı ve kaplaması sadece matkap ucunun dayanımını ve ömrünü belirliyor.
Öte yandan doğru devir, yeterli soğutma ve uygun sabitleme ile HSS uçları bile uzun süre kullanmak mümkün.Ben radyal matkap başında aynı 60 mm çaplı bildiğimiz HSS matkap ucuyla, hiç bilemeden günlerce delik açtığımı hatırlıyorum.Ucu kollamakta bayağı önemli yani.

Kısa ucu tercih etmek hem maddi açıdan hemde teknik açıdan her zaman mantıklıdır.

Paslanmaz malzemede kullanılan uçlar farklıdır.Elimde bir katalog olsa kesin bir bilgi verebileceğim ama bulamadım katalog
Bir malzeme türü için uygun kesme hızını bulduğunuzda her matkap çapı için uygun devir hesaplaması yapabilmek mümkün.

[ilkser]

Merhaba,

Silindirik ve konik matkapları şöyle ayırt edebiliriz.
Silindirik uçlar mandren vasıtası ile makineye bağlanır.
Mandren çeşiti oldukça fazladır.Fakat genelde 23 mm den yukarı uçları bağlayamayız(Büyük sütunlu matkaplar için yazdım).
Bu durumda konik matkap ucu kullanılır.Mandren makineden sökülür,konik matkap ucu mors kovanı yardımı ile makineye bağlanır.
Matkap uclarının açıları delme işleminde önem arz eder.Çelik ve alaşımlarında uç açısı 118 derecedir.Kırılgan ve sert malzemelerde uç açısı 130 derecedir.
Ayrıca matkap uçlarının bilenmeside ayrı bir beceri ister.

Bu bilgilerin yer aldığı "megep" dökümanı vardı, ama netten aradım bulamadım

Kolay gelsin...

[XauPau]

Yardımlarınız için teşekkürler. Bahsettiğiniz döküman sanırım bu

http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/521MMI266.pdf

Bir ustadan söz aldım. Birkaç saatimi ayırmam gerekiyormuş bu bilgiler için. Delinecek malzemeye göre devir, uç açısı ve alaşım birbiriyle bağlantılıymış. Yani ancak tüm şartlar sağlandığında sağlıklı delik delme işlemi yapılırmış.  Bununla ilgili önce eğitim sonra da gerekli tabloları vereceğini söyledi. Eğer umduğum gibi olursa işler ben de burada paylaşırım.

[ilkser]

Yardımlarınız için teşekkürler. Bahsettiğiniz döküman sanırım bu

http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/521MMI266.pdf

Bir ustadan söz aldım. Birkaç saatimi ayırmam gerekiyormuş bu bilgiler için. Delinecek malzemeye göre devir, uç açısı ve alaşım birbiriyle bağlantılıymış. Yani ancak tüm şartlar sağlandığında sağlıklı delik delme işlemi yapılırmış.  Bununla ilgili önce eğitim sonra da gerekli tabloları vereceğini söyledi. Eğer umduğum gibi olursa işler ben de burada paylaşırım.

Evet bahsettiğim döküman olabilir.Olabilir diyorum çünkü ne hikmetse benim bilgisayar dosyayı açamıyor.Explorer'de sace 1 yazıyor.
Başka bir bilgisayarda deneyeceğim.

Ustamızın bilgi ve tecrübelerini paylaşmasıda ayrı bir güzellik olur.

Kolay gelsin.

[XauPau]

Explorerda açmak yerine Sağ tuş yapıp "hedefi farklı kaydet" yaparak dökümanı indirip pdf görüntüleyici de açabilirsiniz sanırım.

[sefaçabuk]

Arkadaşlar diğerlerini yazmış, bende iki ekleme yapayım, HSS-Co hss kobalt uç, genellikle paslanmaz çeliklerde ve yoğun krom içeren malzemelerde kullanılır, bizim işlere gelir. HSS-TİN Hss matkabın yüzeyinin titanyumnitrürle kaplanmış halidir, diğer özellikleri hss matkapla aynıdır, farkı yaratan yüzeydeki kaplamadır. TİN sert bir kaplama olduğundan matkap normal hss lere göre daha uzun süre dayanır, ama bu sertleştirilmiş çeliği delebilirsiniz demek değildir. Sertleştirilmiş çelikleri delmek için ise yüksek devirle delik delmeye yarayan tungsten karbürden mamül matkaplar kullanılmalıdır, bunları düşük devirle çalıştırmaya kalkarsanız ucu hemen elinize alırsınız. delemediği pek bir şey yoktur. Kişisel olarak kimi zaman beton matkaplarını bileyerek çelik deldiğim olur bu da bir yöntem ve ucuz, sorun bunu bileyecek taşınızın olması. Genel geçer kural malzeme kalınlaştıkça ve sertleştikçe devir sayısı düşer tersine yükselir. Birde paslanmaz çelik türü malzemeleri delerken matkapların uç açıları alışıldığı gibi 118 derece değil 140-150 dereceler civarında bilenmelidir.
Modül burada var http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/521MMI042.pdf
Soru olursa devam ederiz. Bileme konusu anlatılacak bir şey olmadığından ancak bir videoyla anlatmak lazım. bu nedenle konuya girmedim. Bir ara unutmaz isem video çeker yayınlarım.

[Muammer usta]

Arkadaşlar;
   Malzeme delme işinde ilk kural sert malzemede(demir,çelik vb) düşük devir,yumuşak malzemede (ağaç,plastik,prinç,bakır,boynuz vb) yüksek devir.Matkap ucu hss yeterli.uçları yakmamak için yanınızda bor yağını (sert malzeme delerken) eksik etmeyin derim.

[ilkser]

Explorerda açmak yerine Sağ tuş yapıp "hedefi farklı kaydet" yaparak dökümanı indirip pdf görüntüleyici de açabilirsiniz sanırım.

"hedefi farklı kaydet" yapmıştım, bundada yüklenemiyor gibi bir hata veriyordu.
Neyse bu ciddi bir sorun değil.daha sonra halledebilirim.

Sefa hocam,
Videolu anlatım mükemmel olur.Ama benim arkadaşlara tevsiyem kırılan matkap uclarını atmamalarıdır. Müsvette niyetine kullanıp bol bol bileme denemesi yapılır.
Ben matkap ucu bilemesini öğrenmek için bunu yapmıştım.Nerde kırık matkap ucu görsem cebime kor.Boş bir vaktimdede taş motorunda bileme denemeleri yapardım.(öğrenci iken çok fırça yedim çooook      )
Diğer bir yöntem ise; Kullanılmamış (yeni) matkap ucunu bilemektir diye düşünüyorum.
Matkap ucundaki açı ne ise bu açı ile bilemeye çalışmak el alışkanlığın arttırır.

[sefaçabuk]

Bor yağı-su karışımını unutmuştum sağolsun Muammer usta tamamlamış.
Serhat zaten her yıl kırık veya yanmış veya kör matkapları biriktirip bir sonraki yıla bu amaçla kullanıyoruz bizim bölümlerde kaçınılmaz durum. Söylediklerinin hepsine katılıyorum.

[XauPau]

Ben de bilemeyi öğreneceğim. Madem öğreniliyor neden yapmayayım. Evet ucuz belki değmez uğraşmaya denebilir ama ben eğer bilemeyi öğrenirsem bir daha matkap ucuna para vermem herhalde.

[ilkser]

Ben de bilemeyi öğreneceğim. Madem öğreniliyor neden yapmayayım. Evet ucuz belki değmez uğraşmaya denebilir ama ben eğer bilemeyi öğrenirsem bir daha matkap ucuna para vermem herhalde.

Uğraşmaya değmez diye düşünmeyin.Metal işi ile uğraştığımız için illaki matkap ucu bilememiz gerekiyor.Elimizde 3 tane uc var hepsinide kırdık ne yapacağız.Almak istesek zaman kaybı dimi.

Belki garip gelebilir ama geçenlerde iş başvurusu yapan bir tornacıya mülakat yaptım. Yaptığım mülakattada sadece matkap ucu bilemesi istedim.
Arkadaş matkap ucunu olması gerektiği gibi biledi ve işe alındı...

[ogün-sinan]

[urlhttp://cygm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/makine_tek/moduller/delme_ve_vida_islemleri.pdf[/url]

Yukarıdaki linkteki bigiler de çok güzel.Malzeme cinsine göre kesme hızları da tablo ile verilmiş.

Özellikle pirinç malzeme delerken de uç açısını geniş tutmak gerekiyor.Zaten ilk seferde tecrübe etmek mümkün bunu

[ibrahim 1969]

Sefa hocam büyük bir merakla videonuzu bekliyoruz

[sefaçabuk]

  ha valla unuttum ben onu, bu haftasonu hallederim büyük olasılıkla.

[ozgurozdemir]

dün sanayide gezerken bant zımpara makinası için alüminyum kare lama ve normal lama alıyordum
malzemeciden 3mm den 6 mm kadar kaliteli matkap ucu aldım içerisinde bir 13mm vardı kendisi 13tl
6 adet paslanmaz için olan matkap ucunun 20tl ye aldım
sonra başka bir dükkandan maier marka alman malıymış aynı ucları 10 tl ye aldım ve bir tanede türk malı paslanmaz için uc aldım 5,5tl
inatla hepsini denedim maier almak yüksek kobaltlı en iyisi performansı ve fiyatı cok iyi
matkap ucuna okadar para vermemek gerekiyor
dün 6mm paslanmazı peynir gibi delldim
tavsiyem bulabilirseniz paslanmaz için maierin kobaltlısı en iyi sonucu veriyor normal sac içindede istediğiniz hss yi alırsınız

[Ş.Kaan Eren]

Ben bir kaç tane farklı uç kırdıktan sonra Sanayide makina takımın hava çeliği diye tabir ettikleri ucu buldum. Damascus arkadaşımın gönderdiği lamaları sadece elimin ağırlığı ile ( 5mm) yağ gibi deldi geçti. Önceki uçların kopardığı cayırtılar titreşim falan yok sanki yüksek devirde el matkabı ile tahta deliyorum.

[tahsins]

merhaba arkadaşlar. bende bilgilerimi paylaşmak istiyorum.
ben hss-co matkapları el matkabı vasıtası ile 10.9 ve 8.8 çeliklerin delinmesinde kullanıyorum. (yuvasında kırılmış civataları çıkartmak için çürütme esnasında..)

makina takım, bosch, ruko, dewalt, temak ve birkaç farklı markanın hss-co matkaplarını kullandım. temak hariç hepside on numara diyebiliriz. tabi temakın hiçbir kategoride işe yarar bir ürünüde yok ya neyse
normalde bu hss-co matkaplar "altın seri" olarak geçer hırdavatçılarda. hss-co veya kobaltlı falan derseniz hiçbir hırdavatçı anlamaz
birde punta çürütme matkapları var hss-co kategorisinde olan. bunların uçları özel bilendiğinden standart matkaplara göre daha hızlı ilerleyebiliyor. ve hss-co sayesinde çok daha uzun ömürlü. tek sorun punta çürütme matkapının sadece 6 ve 8 mm çapı haricinde bulunamıyor. 

dewalt hss-co matkap uçlarının 6 ve daha büyük olanlarına punta çürütme matkabına benzer fakat daha etkili merkezleme ucu eklemiş. hem daha hızlı ilerleme yapıyor. hemde delme işlemine ilk başlama esnasında kayma oranını sıfıra düşürmüş. dewalt elbet herşeyin en iyisini yapacak ya birde dewalt matkapın sap kısmını üçgen yapmışki buda matkap ucunun zorlanmalarda matkapın mandreninde kaymasını engelliyor. buda sapın bozulmasını ve zamanla sap bozukluğuna bağlı eksen kaymasını engelliyor ve daha rahat delme işlemi sağlıyor. elbetteki hss-co lar arasında en pahalısı dewalt ama 15-20 kez kullandım. halen yeni gibi meret www.grossdepot.com sitesinde istediğiniz dewalt hss-co matkap ucunu uygun fiyatla bulabilirsiniz.
makina takım hss-co larıda bayaa bir dayanıklı. ama normal matkaptan tek farkı bilenme açısı.. çok düz ama bilemiyorum. ben fiyat / performansı için tercih ediyorum açıkçası.
ruko ve bosch neredeyse makina takımla aynı ayarda gayet yeterli. zaten uçda birebir aynı. bosch çin makina takım türk malı. ruko alman malı.
ha unutmadan birde kesme işlemine başladığınızda kesme yağı kullanmanız ve düşük devirde gitmenizi söylemeyi unuttum. ben kesme yağı olarak bosch un universal kesme ve soğutma yağını kullanıyorum. hem daha hızlı deliyor hemde ucu zorlamadan ömrünü uzatıyor.

bu yazım el matkapı yani el bleyzi ile çelik delerken edindiğim bilgiler ışığında yazılmıştır.

[Mehmet GENÇ]

Arkadaşlar yukarıda gerekli açıklamaları yapmış fazla birşey yazmayacağım.Önce matkap ucu değil matkap yani kesici aletin adı matkap.Bunu çalıştıran makina ise matkap tezgahı veya bireyiz vs.hss yüksek hız çeliği demek matkaplar yüksek hız çeliğinden yapılır diyer özellikleri arkadaşlar yazmışlar zaten.Bileme çok önemli doğru matkabı seçsen bile kör ise kesmez,malzemenin sertliğine uygun açıda bilenmemişse yine kesmez,birde kısalan matkaplarda iki helisin arasında kalan öz sapa yakın kalınlaştığından kesici ağıza dokunmadanhelisin iç kısmından taşın keskin kenarıyla hafif inceltilir buda ilk ağızlama işini yapmayı ve kanallardan talaşın rahat akmasını sağlar.Aslında çok çeşit aramaya gerek yok doğru kullanırsan aynı çeşit matkapla çok iş görebilirsin.bazen sulu malzemelerde uzun matkabın delmediği yerde aynı özellikte kısalmış matkabı uygun bileyerek deldiğim çok olmuştur.(Tabiki sulu malzeme derken su verilmiş bıçak ağzından bahsetmiyorum o biraz zor)