farklı bir çatlak tipi

[durukan]

Sevgili Dostlar,
Bir arkadaşıma hediye amacı ile santoku modeli bir bıçak yapmıştım. eylemin gonderdigi ck 60 malzemelerden. en sonunda su verme sonrası yuzeyde oluşan ısıl işlem hataları nedeni ile gondermekten vazgeçtim. fakat bir kenara atılamayacak kadar da iyi durumda. bu yüzden keyifle kendim kullanacagım. fakat bu hatanın neden oldugunuda dusunmuyor değilim. tabi kendimcce bir yorumum var. fakat sizlerle paylaşıp sizinde degerli goruşlerinizi almak istedim. belki bir başkası gelecek sefere yapmaz diye.
Malum su verme işlemi tüm ugraşların en kritik anı. yaptıgımız onca emek bir anda boşa gidebilir.
daha oncede dediğim gibi malzeme karbon çeliği. Bu malzemeye yanlış hatırlamıyorsam toplamda 6-7 kere ateşe soktum sıcak doverken. dovme aralıgını kacırmamaya çalıştım. son haline pek yakın olana kadar dovdum oyleki agız kalınlıgı yüzey peraha gitmeden once 2 mm civarına indi. son şekle yaklaşınca birkez gerilim giderme için ısıttım şöyle ılık turuncu renkten bir parça aşagılara kadar kendi halinde sogudu.
yüzey işlemini bıçaga çok ısıl stres yuklemeden çıplak ellle rahatca tutabildigim aralıkta bitirdim. 

ısıl işlem oncesi 240 kuma kadar perdahladım ve elde taşta sanırım 1000 kumla bitirdim. su verme günü üç kez daha sıcaktan soguga dogru olmak uzere tane kuculttum ve uygun sıcaklıktaki normal suda su verdim. kabaca sertliğini ege ile test ettim tamamdı.
bıcaga son şeklini verme için 600 kuma kadar makinede 2000 kuma kadar da elde çalıştım. bu esnada ısıl ilem in hemen sonrasında menevişinide verdim.  unutmadan bunu ekliyeyim. hatta sırtını biraz fazla ısıtıp darbeler sırasında kırılma riskini ortadan kaldırdım. zira santoku 3 farklı şekilde kesme yapabilen bir mutfak bıcagı.  sırtıın ve sapını yumşatırken demircilerin yaptıgı şekilde ısıtlımış iki metal parcası arasında mengeleyerek ve kesici agızı fazlaca ısınmadan koruyarak yaptım. buraya kadar herşey normaldi. zaten bir sorunda olmadı.  fakat sapı takmadan once kendimce son degerlendirmede  agızın bi parça yumşak oldugunu hissettimüşenmeyip yeniden su verdim.  su verme sonrasında yuzey temizliğinde yüzeyde fotografta gorulen çatlakları fark ettim.  üç tanedi belli bir şekilde oldugu için bunun belli bir nedenden kaynaklandıgını düşündüm.  esimler ekte. düşüncelerinizi bekliyorum

[durukan]

bu da detay resim fark etmeyenler olabilir diye...

[sefaçabuk]

Çatlağa üzüldüm ama biliyorsun ustam bu işin adrenalini de bu. Usta son yüzey düzeltme dövmesi sırasında soğuk dövülüp gerginlik ve düzensiz doku oluşmuş olabilir. Son su verme işleminden önce normalize ettin mi merak ettim.

[halis ESEN]

  aynen  sefa  hocamın dediği  gibi .. bende aynı   hatayı  yapmıştım abenzer  çatlaklar oldu  döverken  bıçak  soğudu  ben   dövmeye  devam ettim   zımpara yaparken çatlakları farkettim   . yüzeysel  çatlaklar ama  yinede kırılma  olabilir   menevişten sonra  esnettim   13 cmm boyda  3-4 mm  esnemede kırılma  olmadı  .

[sefaçabuk]

Usta ilginç olan ve bence kilit noktası çatlağın sırta yakın ve anormal bir çatlak formunda olması. Su verme gerginliğinden olsa genellikle inceden kalın kesite doğru bir seyri olurdu, ama burada çatlağın hem yeri hem de formu sanki dövme sırasında soğuk bir yığılmanın ilerleyememesi sırasında oluşmuş izlenimi veriyor.

[emrekipmen]

Bu çeliklerin suda su verilme durumunda genelde çatlak vs. ürettiği yolunda bir izlenim ediniyorum zamanla 
Şaka bir yana gerçekten ilginç çatlaklar, Sefa ustaya katılıyorum, bir şekilde stres kırığı gibi görünüyor ve sanki martensit oluşumunda oluşmuş gibi, paralel ve eş büyüklükte çatlaklar, yapısal uzunlama stresten kaynaklanıyor sanki. İşin ilginç yanı o blgede çok da çekiç darbesi olmamıştır ve döverken ısıyı muhafaza edecek kalınlıkta bir bölge. Hani ağızda olsa derim ki örse temastan dolayı soğuduğu halde dövmüşsün... Acaba hiç dövme ısılarının altında çalıştın mı Durukan? 

[durukan]

Yorum ve katkılarınız içişn teşekkür ederim öncelikle,
Gerçekten de catlak şekillerini ve formunu alışılmışın dısında buldugum için sizlerin gorusunu almak istemiştim.  bu bıçakta gün işiginda çalıştıgım için (oldukça aydınlık bir yerde) renklerin solmasını fark edemedim.  oldukça ince oldugundan dolayı hızla dovme derecesinin altına inmiş olabilirlim. bıcagın sırt kısmında oldukça çekiç yedi. dolayısı ile stres birikimi olmuş olabilir. 
ama oyle bile olsa bunun su verme sırasında kendisini daha büyük çatlaklar olarak gostermesi gerekirdi. bunlar bıcagın sırtına bile uzamıyor. ama diger yüzde de aynı yerde var. yani tam kat. fakat oldukçada stabil bir bıçak . sanırım şanslıymışım bıçak üç parça olmadı.
emre ustam haklısın bu su verme olaında  fakat çalışma şartlarımı bir gorsen. sanayının ortasında milletin meraklı bakışları arasında  işten gelip ogle molasında yaptıgım bir bıçak. yani o esnada su verme ortamını idealize edemedim.

[emrekipmen]

Durukan Ustam, ne zorluklarla çalıştığının farkındayım, herşeye rağmen inatla devam etmen gerçekten bende sadece saygı uyandırıyor. Çok üzüldüm çatlamasına gerçekten. Sadece bu değerli emeğinin boşa gitmemesini dilediğimden dolayı su yerine yağ denemeni salık vermiştim, zevzeklik etme gibi bir amacım yok harbiden. Çatlakların konumu ve şeklini açıklamak kolay değil, ben suyun buhar evresindeki düzensiz soğutma ve dövme ısısının düşük olmasından dolayı birikmiş çok aşırı olmayan birikime bağlıyorum. Eğer büyük bir stres olsa haklısın daha büyük bir çatlak beklemeliydik. Suyun ısısı da etkili olmuş olabilir, bilemedim. Ben bu tip bir çatlakla karşılaşmadım şimdiye kadar, hep ağızdan başlar benim karşılaştıklarım...

[sefaçabuk]

ama oyle bile olsa bunun su verme sırasında kendisini daha büyük çatlaklar olarak gostermesi gerekirdi. bunlar bıcagın sırtına bile uzamıyor.

Ustam belki de soğuk bir dövme evresinde çok kılcal ve küçük bir çatlak martenzit oluşumu sırasında gerilimi taşıyamayarak en son bu hale gelmiş olabilir mi? yani belki senin dediğin gibi büyük bir çatlak haline gelmiştir.

[deserteagle]

Benim teorime göre bu bıçak suya girmeden önce ağız ve sırt bölgelerinde bir şerit halinde soğudu. Bu ikisinin arasında kalan orta şeritte ise yeterli sıcaklığı korudu ve bu şekilde suya girdi. ortadaki kısım suyu alırken sertleşti ve gerilimden dolayı kırıldı. iki uç ise o kadar ertleşmediğinden kırılmadı da.

Düşününce bana da acayip geldi ama "Bir yerde kırık varsa kırığın olduğu hattın en az bir yanı kesinlikle sertleşmiştir." diye bir kanım var.

[emrekipmen]

Bir de çatlağın sadece bu yüzde mi olduğunu merak ettim. İki yüzde de var mı yoksa sadece bir yüzde mi? Eğer tek yüzdeyse belki çatlak çok sığ ve yüzeyseldir, zımparalayınca yok olabilir. Benim başıma bir kez UHB26C denemelerimden birinde gelmişti. Bu santoku'dakinden daha küçük bir çatlaktı kuyruk tarafında, biraz zımparalayınca hiç eser kalmadı çatlaktan, yine de korktuğumdan kuyruğu baya bir yüksek menevişledim namluyu suda askıda tutarak, sonra eğerek, bükerek zorladım kuyruğu ama korktuğum gibi elimde kalmadı bıçak, anlaşılan sadece yüzeyde oluşmuş bir problemdi. Maalesef resmini çekmek aklıma gelmedi o sırada...

[sefaçabuk]

Durukan usta her iki yüzde de olduğunu söylemiş usta.

[emrekipmen]

Oyy pardon, Sefa sen söyleyince bir daha okudum yazılanları ve bulamadaım, üçüncü kere okuyunca buldum Herhalde biraz daha erken saatlerde yatsam iyi olacak 

[durukan]

degerli ustalarımın degerli katkılarından dolayı teşşekkür ederim . konuyu acarken amacım buydu. fikir jimnastıgı. ve gayet guzel fikirler geldi...
tam nedeni ne gelince şu an için bilgim yeterli değil sanırım. daha fazla tecrube ve okumak lazım. birde metalurjide çatlak tıpıne gore olası problemlerin analizi gibi bir başlık vardı zaman bulabilirsem birde ona bakacagım...

[ErcanŞarbat]

Çok ilginç. Bende sırtta ilk defa çatlak gördüm, gerçi ikinci defa su verme işlemlerinden daha çatlaksız bir bıçak çıkaramadım