Yazılanları okudum ve sorulara cevap vermek istedim.
Tapan bıçaklarının kaması genel olarak kültivatör yayının ısıtılarak açılması ile yapılır. Açılan yay ısıtılarak dövülür, şekil verilir, son olarak ustanın mührü çakılır ve tırnak izi yapılır. Her bıçak büyük bir özveri ile ustasının elinden geçer ve sulu sulama için ocak başında yerini alır. Odun kömürü ile ısınan ocakta ustasının kısacında yerini alan bıçak gerekli işlemlerin ardından su ile buluşur, bu buluşmadan sonra maksimum kırılganlığa ulaşan bıçak ağır ateşte ideal yumuşaklığa ulaştırılır. Bu işlemlerden sonra bıçak zımparalanır ve sapa takılmak üzere yerini alır.
http://www.oztelyay.net/rebeka/urun/kultuvator-yayi.jpg alaşım dağılımlarını bulamadım.
Tapan bıçalarının sapı eskiden keçi, koç gibi küçükbaş hayvanların boynuzlarından yapılırken, teknolojinin ilerlemesiyle dayanıklı plastikten yapılmaktadır (resimdeki bıçakların sapları plastiktir). Boynuz sapın plastiğe göre eksisi boynuz saplar güneş altında, su ile aşırı temasta, bıçağın kapanma evinin sulu kalması sapın açılmasına neden olur zamanla açılan sap çirkin bir görünüme kavuşur, bıçağın ağzının açıkta kalmasına neden olur ve tekrar ısıl işlem görerek bakım yapılması gerekir, ayrıca sürekli su temas eden saplarda koku oluşma ihtimali yüksektir bu yüzden bakımları ve kullanımı özen ister. Plastik saplarda ise bu gibi durumların hiç biri görünmez zaten günümüzde de tapan bıçaklarında yaygınca plastik sap tercih edilmekte olup tercih üzerine boynuz sapta yapılmaktadır.
Yalnız maliyet-emek indeksine göre arz-talep ilişkisi plastik saplarla yapılan bıçakları geleneksel boynuz sapa göre avantajlı kılmıştır.
Sap takma işlemi de ayrı bir maharet ister, kamada ki tek delik bıçağın açılıp kapanmasını sağlarken kamanın dayanağı olacak delik ise bıçağın geriye kaymasına engel olur. Kamaya paralel açılan delik son derece mühimdir ve özen ister çünkü yanlış yerden açılan deliğe çakılan mil bıçağın ağzına denk gelebilir veya kamanın duruşunun ileride veya geride kalmasına neden olabilir. Sapın burnuna bir delik daha açılır bunun görüntünün hoş durmasından başka maksadı yoktur.
Millerin başı yuvarlak ağızlı bir bir çekiç kullanılarak toparlanır, yalnız daha öncesinde teneke gibi malzemeden kesilen pullar millere takılır ve her mil özenle dövülür.
Tapan yöresinde sayısını benim bile bilmediğim kadar usta bulunmakta, ustalar genel olarak bıçak üzerine yoğunlaşmış... Tapan bıçağı da ününü yörenin dışına duyurmayı başarmıştır.
8 Yanıt
8822 Gösterim