Numaralar teoriktir. CK 67 teorik olarak %0.67, ck85 %0.85, ck101 %1 karbon ihtiva eder. Yalnız fabrika çıkışı farklı farklıdır, CK67 etiketlenmiş çelikte %0.6 da %0.7 de karbon olabilir. Bu her çelik için + - %0.05 oynar. Yani CK101 %0.95 ile %1.05 karbon aralığındadır tahminen.
CK67 ötektoid altı çeliktir, yani tüm yapı martensite dönüşmez, CK85 teorik olarak ötektoid çeliktir, yani tüm yapı sertleştiğinde tamamen martensit olacaktır, CK101 ise ötektoid üstüdür, yani tüm yapı martensit + karbür (fazla karbon) olacaktır. Basit anlatımı budur.
Ötektoid altı ve ötektoid çelik için, örneğimizde CK67, CK85; yumuşatma tavı kritik üstü yapılabilir (tam yumuşatma). Ötektoid çeliklerde ise kritik altı yumuşatma uygulanır, yoksa karbür yapılarda büyüme olup serbest karbon miktarı düşebilir. Onun için bunlarda eksik yumuşatma uygulanır (yani kritik altı yumuşatma).
Bu anlamda örneğin CK101'i yumuşatmak için çelik 800 derecelerin altında tavlanıp yavaş soğutulur, ancak ötektoid altı çeliklerde 800 derecenin üstünde tavlanıp bekletilir, ondan sonra çok yavaş soğutularak küreselleştirme denilen tav uygulanır.
Isıl işlem dereceleri hepsi için yaklaşık 800 derece civarıdır. CK67'yi ben 830, CK85'i 800, CK101'i ise yaklaşık 815 derece civarında tavlar ve öyle su veririm.
Su vermede ötektoid altı çelikler daha dirençlidir, daha az fire verirsiniz. Bunun tersine ötektoid üstü çeliklerde daha yüksek deformasyon ihtimali olur, bunun bir nedeni de mesela CK101'in perlit burnunun çok dik olmasına rağmen diğerlerinin daha az eğimli bir burnu vardır. Yani CK101'i ocaktan çıkarıp soğutma sıvısına sokmanız arasında sedece 1 saniyenin altında bir zamanınız vardır, ve soğutma sıvısı da çok hızlı olmalıdır. Halbu ki mesela CK85 veya CK67 daha yavaş bir ortamda soğutulduğunda da sertleşir. Ancak bu yağ yine de oldukça hızlı bir yağ olmalıdır.
Hepsi paslanmaya daha az dirençlidir, ancak karbon oranı arttıkça direnç artar, yani CK101 CK67'den daha zor paslanır, ancak CK85 hemen hemen aynıdır 101 ile çünkü tüm yapı ikisinde de karbona doymuştur.
CK101 ile yaptığınız tüm bıçakları CK85 veya 67 ile de yapabilirsiniz. Ancak 101'deki ağız dayanımı diğerlerinden daha yüksek olacaktır. CK85 bunların arasında ötektoid çelik olmasından dolayı en kullanıcı dostu çeliktir. Isıl işlemi CK67'den de CK101'den de daha kolaydır. Östenitleme ısısında en az bekleme isteyen çelik budur.
Hepsinde en başarılı ısıl işlem için öncesinde kademeli düşen normalizasyonu şiddetle tavsiye ederim. Bu kademeler kabaca 900 - 800 - 750 derecelerdir.
Su verme sonrası sertlikler soğutma sıvısından tutun östenitlemede demleme miktarına kadar çok şey etkide bulunur. Ancak CK85 ile CK101 hemen hemen aynı sertliğe kavuşur, CK67 biraz daha düşük bir sertlikte olacaktır. 101 ile 85 arasındaki fark yapıda 101'de karbürler bulunurken 85'te teorik olarak yoktur. Tabii olabilir ama yoksayılabilecek orandadır. Bu fark aşınma direncinde kendisini gösterir. Yani CK101 ve CK85 ile yapılmış bire bir aynı bıçakları karşılaştırdığınızda CK101'in bir miktar daha fazla materyal kestikten sonra gözle görülür miktarda körleşmesini beklersiniz. Bunun nedeni ağızda bulunan bir miktar karbürlerin kesme performansını dikkate değer miktarda arttırmasıdır.
Tabii bunların hepsi teorik veriler, hepsinden önce bıçağın formu, taşlama ve ağız geometrisi ve ısıl işlemindeki başarı önemlidir. Gerçek dünyada çok iyi yapılmış aynı tip bir CK67 bıçak CK101 bıçağa fark atabilir, bunun en temel nedeni CK101'in ısıl işleminin zorluğudur, hata yapılma ihtimali çok yüksektir...
6 Yanıt
9603 Gösterim