Bıçağımın sertlik derecesi.

[Volkan.f]

Herkese merhaba

Bıçağımın sertlik derecesini merak ediyorum. Hrc ölçüm aletlerinin fiyatı da malum. Dolayısıyla daha ilkel bir yol arıyorum ama bulamadım. Yanlış hatırlıyor olabilirim ama Örslerin tokluğunu ölçmek için üzerine çelik bilye bırakıldığını ve ne kadar sektiğine göre bir fikir edinildiğini okumuştum forumda. Benzer bir yöntem sertlik için de var mıdır. Örneğin Gökhan hoca yumurtadan dövdüğü bıçağa vurup çınlamasını çekmişti videoya. O çınlamanın ne ifade ettiğini yorumları okusam da anlamamıştım. Bununla bir ilgisi var mıdır bilmiyorum.

[MustafaV]

Merhaba Volkan Bey.

Sertlik ve ağız tutuşu anlamında amatör imkanlarla ölçüm yapmanın en yaygın ve kolay yöntemi pirinç çubuk testidir. Eski bir konuda geçen yorumu atıyorum, gayet açıklayıcı:

Hay hay ustam,
Kolay aslında, mesele ağızın kesme açısını tutabileceği kadar esnek olup olmadığını görmeyi sağlıyacak bir test.
Bunun genelde yapılış tarzı pirinç çubuğu kesmek şeklinde ama yanlış, o pek bir bilgi vermez. Doğrusu şöyle:

Bıçağın meneviş işlemi bittikten sonra bıçak tipine göre ağızı açıyorsunuz. Mesela ağır bir doğrama bıçağı/maşet vs. için 15'erden 30 derece civarı bir açı iyidir, daha küçük kullanım tarzı, bowie, av bıçağı gibi bıçakların ağzı genelde 20-25 arası olur. Fileto bıçaklarında, özellikli şef bıçaklarında filan 18 derece gibi bir açı olabilir, usturalarda 12-15 derece civarları olabiliyor. Bu açılara uygun ısıl işlem yapıldıysa normal şartlar altında ağzın bozulmaması gerekiyor.

6-8 milim civarı bir pirinç çubuk mengeneye boylamasına sıkıştırılır. Mengenenin yüzeyinden biraz taşacak şekilde. Sonra traş edebilecek kadar iyi bileylenmiş bıçağın ağzının tam son açısının yüzeyi cubuğa yatay teğet gelecek şekilde yatırılır. Yani sanki pirinç çubuğu traş edermiş gibi. Çubuğun arkasında güçlü bir ışık olmalıdır. Bıçağa hafif bir basınç uygulanarak ağzın çubuğun yüzeyinde bombe yapması sağlanır. Bu bombe çok kolay seçilemeyecek bir bombedir ağız açısının darlığından dolayı bunun için merçekli lambalar veya göze takılan optivizörler iyi iş görüyor. Bu bombeyi kaybetmeden tüm bıçak ağzı pirinç çubukta kaydırılır. Sonra diğer taraf da aynı şekilde çekilir. Yine mercek ile ağız incelenir, traş ederek keskinlik kontrol edilir. Keskinlikten en ufak bişey kaybetmemesi lazım. Aynı zamanda ağızda bir çentilme ya da kör nokta oluşmaması lazım. Eğer kırılma şeklinde bir çentilme varsa bıçak ağız açısına ve tipine göre fazla kırılgandır çelik, önce menevişi biraz daha yüksek ısıda tekrarlanır, eğer hala oluyorsa bu bıçağın ısıl işlemde tane büyümesi gibi bir sorun yaşadığı anlamına gelebilir. Eğer çentikler yamulma şeklinde oluşmuşsa bu ya bıçağın su vermede düzgün sertleşmediği ya da menevişin fazla yüksek olduğu anlamına gelir. Bazen de makinada açılan ağız açma işleminde ağız fazla ısındığından su kaçabilir, bu pirinç testinde tespit edilebilir. Bu testi geçememişse bıçak tekrar ısıl işleme sokulmalıdır...

Sanırım test anlatımımdan çok da açıklık kazanamadı. Bu yüzden bir çizim eklemeye çalışacağım...

Ayrıca şu videoda gayet açık şekilde seçiliyor bombe, testin yapılışı açısından güzel bir kaynak. Tabi ben daha ince çubuklarda yapmak lazım diye hatırlıyorum, yine emin olamadım. Ama mantık bu yani.

[Volkan.f]

Merhaba Volkan Bey.

Sertlik ve ağız tutuşu anlamında amatör imkanlarla ölçüm yapmanın en yaygın ve kolay yöntemi pirinç çubuk testidir. Eski bir konuda geçen yorumu atıyorum, gayet açıklayıcı:

Hay hay ustam,
Kolay aslında, mesele ağızın kesme açısını tutabileceği kadar esnek olup olmadığını görmeyi sağlıyacak bir test.
Bunun genelde yapılış tarzı pirinç çubuğu kesmek şeklinde ama yanlış, o pek bir bilgi vermez. Doğrusu şöyle:

Bıçağın meneviş işlemi bittikten sonra bıçak tipine göre ağızı açıyorsunuz. Mesela ağır bir doğrama bıçağı/maşet vs. için 15'erden 30 derece civarı bir açı iyidir, daha küçük kullanım tarzı, bowie, av bıçağı gibi bıçakların ağzı genelde 20-25 arası olur. Fileto bıçaklarında, özellikli şef bıçaklarında filan 18 derece gibi bir açı olabilir, usturalarda 12-15 derece civarları olabiliyor. Bu açılara uygun ısıl işlem yapıldıysa normal şartlar altında ağzın bozulmaması gerekiyor.

6-8 milim civarı bir pirinç çubuk mengeneye boylamasına sıkıştırılır. Mengenenin yüzeyinden biraz taşacak şekilde. Sonra traş edebilecek kadar iyi bileylenmiş bıçağın ağzının tam son açısının yüzeyi cubuğa yatay teğet gelecek şekilde yatırılır. Yani sanki pirinç çubuğu traş edermiş gibi. Çubuğun arkasında güçlü bir ışık olmalıdır. Bıçağa hafif bir basınç uygulanarak ağzın çubuğun yüzeyinde bombe yapması sağlanır. Bu bombe çok kolay seçilemeyecek bir bombedir ağız açısının darlığından dolayı bunun için merçekli lambalar veya göze takılan optivizörler iyi iş görüyor. Bu bombeyi kaybetmeden tüm bıçak ağzı pirinç çubukta kaydırılır. Sonra diğer taraf da aynı şekilde çekilir. Yine mercek ile ağız incelenir, traş ederek keskinlik kontrol edilir. Keskinlikten en ufak bişey kaybetmemesi lazım. Aynı zamanda ağızda bir çentilme ya da kör nokta oluşmaması lazım. Eğer kırılma şeklinde bir çentilme varsa bıçak ağız açısına ve tipine göre fazla kırılgandır çelik, önce menevişi biraz daha yüksek ısıda tekrarlanır, eğer hala oluyorsa bu bıçağın ısıl işlemde tane büyümesi gibi bir sorun yaşadığı anlamına gelebilir. Eğer çentikler yamulma şeklinde oluşmuşsa bu ya bıçağın su vermede düzgün sertleşmediği ya da menevişin fazla yüksek olduğu anlamına gelir. Bazen de makinada açılan ağız açma işleminde ağız fazla ısındığından su kaçabilir, bu pirinç testinde tespit edilebilir. Bu testi geçememişse bıçak tekrar ısıl işleme sokulmalıdır...

Sanırım test anlatımımdan çok da açıklık kazanamadı. Bu yüzden bir çizim eklemeye çalışacağım...

Ayrıca şu videoda gayet açık şekilde seçiliyor bombe, testin yapılışı açısından güzel bir kaynak. Tabi ben daha ince çubuklarda yapmak lazım diye hatırlıyorum, yine emin olamadım. Ama mantık bu yani.

Çok teşekkür ederim Mustafa bey, deneyeceğim 🙏

[orkunaydin350]

Ben Bursa'da bir tornacıda tesadüfen sertlik ölçüm cihazı bulmuştum. Sonra yüzey taşlama yaptırmak için gittiğim bir dükyanda daha görmüştüm. Aslında sanayide birçok yerde olabilir. En kötü ihtimalle İzmir Vostealpine yada diğer ısıl işlem firmalarına giderseniz orada bulabilirisiniz. Rica ederseniz ücretsiz bile ölçebilirler diye düşünüyorum.

[Volkan.f]

Ben Bursa'da bir tornacıda tesadüfen sertlik ölçüm cihazı bulmuştum. Sonra yüzey taşlama yaptırmak için gittiğim bir dükyanda daha görmüştüm. Aslında sanayide birçok yerde olabilir. En kötü ihtimalle İzmir Vostealpine yada diğer ısıl işlem firmalarına giderseniz orada bulabilirisiniz. Rica ederseniz ücretsiz bile ölçebilirler diye düşünüyorum.

genelde böyle durumlarda kendi işimi kendim görmeye çalışıyorum orkun hocam ama aklımda olsun. bir de şöyle setler buldum youtube'daki bazı demircilerin de kullandığını gördüm mantıklı geldi.

https://www.amazon.com/Flexbar-Hardness-Testing-File-Set/dp/B001CTI7TE

[orkunaydin350]

Evet mantıkı. Bir ölçüm sonucu veremese de nerelerde olduğunu anlamak için fikir verebilir. Bu arada bıçakçıların bir atasözü vardır; "sertlik tüm hikayeyi anlatmaz" o yüzden sertliğe takılmamak lazım. Tokluk ve esneklik de bir o kadar önemlidir. Çok sert olup pirinç testinden geçemeyen bir bıçak başarılı bir bıçak değildir bence.

[Volkan.f]

haklısınız hocam, benim de asıl amacım ısıl işlemini doğru yapıp yapamadığımı test etmek. ağız tutuşu zayıf geldi bıçağın dolayısıyla sertliğinin çok düşük olabileceğini düşündüm.

[MustafaV]

Orkun hocama katılıyorum burada. Geçenlerde arkadaşım, aldığı el rendesinin bıçağını bilemem için getirmişti. Çok yumuşakça bir malzemeydi, hemen de aldı keskinliği. Sonra arkadaşa bıçağının sertliğinin az olduğunu göstermek için benim kiridashiye eğe sürttüm, eğe incecik çizdi geçti. "Bundan baya bir parça alacaktır büyük ihtimalle" dedim. Neyse, sonra kullanmaya başladık. Ağacın tam liflerinin yolunun dönüşlü olduğu kısmında baya takıldı rende. Orayı da düzleyelim derken acemilikle baya bir vurduk ahşaba. Ağzı da sık sık kontrol ediyoruz bu arada. Ağız artık iş bitmeye yakınken çok hafif eğilmişti. Bana aşırı yumuşak gibi gelen rende bıçağı baya bir iş yapmıştı yani. Hatta belki benim kiridashi kadar sert bir şey olsa ağızda kırılmalar bile olurdu.

Konuyu dağıttım ama nereye getireceğim belli. Tamamen sert olsun dersek elimizde yapması gereken bir işi yapamayan bıçağımız da olabilir. Nerede, hangi şartlarda kullanılacağı en büyük etken.

[Volkan.f]

Haklısınız mustafa hocam. Bıçak yaptıkça ve tecrübe kazandıkça bunları deneyimleyip öğreneceğim 🙏

[sefaçabuk]

Sertliği ölçmek, doğru yapılan işlerin bir sağlamasını almaktır. Yani, çalışılan çelik ile ilgili üretici verilerini eksiksiz olarak ısıl işlemde uygulamış olmak zaten genel olarak bizi doğru sonuca ulaştırır. Sertlik ölçmeden önce, sıcaklıkları doğru olarak ölçebilen bir sistem kurmak daha önemli, sıcaklıklardan emin emin değilsek sonuçtan da emin olamayız.

[Volkan.f]

Sertliği ölçmek, doğru yapılan işlerin bir sağlamasını almaktır. Yani, çalışılan çelik ile ilgili üretici verilerini eksiksiz olarak ısıl işlemde uygulamış olmak zaten genel olarak bizi doğru sonuca ulaştırır. Sertlik ölçmeden önce, sıcaklıkları doğru olarak ölçebilen bir sistem kurmak daha önemli, sıcaklıklardan emin emin değilsek sonuçtan da emin olamayız.

sefa hocam şimdilik o kısmı internette bulduğum çeliklerin farklı sıcaklıklardaki renk grafiğine bakarak yapmaya çalışıyorum. ilerleyen zamanda kendime bir termometre alıp daha iyi sonuçlara ulaşıcam umarım