o1 isil islem yardim

[circassian]

Arkadaslar,
Elimde 4x50x500 laminalar halinde o1 ler var. Bunlardan cok amatorce kucuk boyutlarda biseyler uretmek istiyorum. Degisik isil islemlerin teknik datalarini rakamsal olarak internette bulmak mumkun ama ne yazik ki ben isi kontrollu bir elektrik firinina henuz sahip degilim.  Elimde sadece meshur " tek tugla firini " denebilecek birsey var .Bu bilgiler isiginda daha once o1 kullandiniz ise;
1- Elimdeki laminalarin tam yumusak tavlamadan ciktigi haliyle satildigini dusunmek herhalde garip olmaz ise bu halleriyle direk olarak soguk talas kaldirma ile sekillendirildiklerinde , normalizasyonun onemi nedir? yapilmaz ise , sertlestirmede cok "bukulme " tehlikesi var midir?
2- Tesviyede bazen celigi "yakabiliyorum" , o1 icin bu durum normalizasyin yapilmadan sertlestirme yapildiginda sertligi etkiler mi?
3- Sertlestirmede nasil bir yag - ya da ne yagi - tavsiye edersiniz ?
4- Sertlestirmeyi elimdeki ekipman ile yine meshur "miknatisi tutmadigi zaman " gibi ampirik bir bilgi ile yapmak zorundayim. bu durumda o1 e ozel bir tavsiyeniz var midir ?
5- Benim bilgi eksikligimden sormayi unuttugum ama sizin " aman dikkat et " dediginiz bir baska puf noktasi var midir?

[emrekipmen]

Arkadaslar,
Elimde 4x50x500 laminalar halinde o1 ler var. Bunlardan cok amatorce kucuk boyutlarda biseyler uretmek istiyorum. Degisik isil islemlerin teknik datalarini rakamsal olarak internette bulmak mumkun ama ne yazik ki ben isi kontrollu bir elektrik firinina henuz sahip degilim.  Elimde sadece meshur " tek tugla firini " denebilecek birsey var .Bu bilgiler isiginda daha once o1 kullandiniz ise;
1- Elimdeki laminalarin tam yumusak tavlamadan ciktigi haliyle satildigini dusunmek herhalde garip olmaz ise bu halleriyle direk olarak soguk talas kaldirma ile sekillendirildiklerinde , normalizasyonun onemi nedir? yapilmaz ise , sertlestirmede cok "bukulme " tehlikesi var midir?
2- Tesviyede bazen celigi "yakabiliyorum" , o1 icin bu durum normalizasyin yapilmadan sertlestirme yapildiginda sertligi etkiler mi?
3- Sertlestirmede nasil bir yag - ya da ne yagi - tavsiye edersiniz ?
4- Sertlestirmeyi elimdeki ekipman ile yine meshur "miknatisi tutmadigi zaman " gibi ampirik bir bilgi ile yapmak zorundayim. bu durumda o1 e ozel bir tavsiyeniz var midir ?
5- Benim bilgi eksikligimden sormayi unuttugum ama sizin " aman dikkat et " dediginiz bir baska puf noktasi var midir?

1- Yumuşatma tavından çıktığı haliyle sertleştirme yaparsanız karbürlerin düzgün dağılmaması ve büyük tanecik sorunlarıyla karşılaşırsınız. Ne olursa olsun çeliğin tane yapısını sıfırlayan normalizasyon çevirimleri sertleşme öncesinde şart. Aynı zamanda talaşlı üretimde bozulan tane hatlarını (? tam terimini bilemedim) yeniden oluşturma yaptığı için normalizasyon sertleştirmede ortaya çıkabilecek yamulmaları da büyük oranda önleyebilir. Ancak en önemli nedeni çeliğin tam performansa kavuşması, ince taneli ve küçük karbürlü yapıya kavuşması. Bu bütün su ve yağ çelikleri için geçerli...
2- Merak etmeyin nasılsa normalize edeceksiniz  Sertleştirdikten sonra ısınmasın yeter...
3- O1 orta yavaşlıkta yağda sertleşir. Bitkisel yağ ya da mineral yağlar olur. En iyisi ince yağlar yine de. Yağda yağın akışkanlığını artıracak kadar (40-60 derece arası) ön ısıtma yapmanız sağlıklı olur...
4- O1'de işe yaramaz o ampirik yöntem. Isıyı çeliğin renginden kestirmeniz lazım elinizde ısı ölçüm imkanı yok ise. 01 için mıknatısın tutmadığı rengin 1,5 ton açığı gibi bir şey östenizasyon ısısıdır. Yanı mıknatıs tutmadığı sırada Açık kırmızı ise turuncunun koyu tonları civarında yapı çözülmeye başlar. Mıknatıs tutmadığı sırada sadece ferrit çözünmektedir, karbon ve diğer alaşım maddeleri çözeltiye daha yüksek ısılarda karışmaya başlar... Manyetik kritik noktada sertleştirme yaparsanız yeni başlayanların genelde yaptığı bir hataya düşersiniz. Çeliğin çok sert olduğunu işe yaradığını sanarsınız. Halbuki bu martensit yapı değil ince perlittir. İnce perlit bıçak eğe testinden geçebilir ancak pirinç çubuk testinden geçme şansı yoktur...
5- Östenizasyon derecesinde (curie (manyetik) noktanın bir iki ton üstünde) birkaç dakika ısıyı dengelemeniz ve bu ısının tüm bıçak namlusunda eşit olmasını sağlamanız lazım. Bunun için bıçağı ocağın içinde düzgün bir şekilde ileri geri salındırmanız gerekir. Bıçağın tipine göre kalın tarafları daha uzun ocakta kalacak, ince tarafları daha kısa ocağın en sıcak noktasından geçecek şekilde hareket ettirilmeli. Bıçak çeliğindeki reklere çok dikkat edin, sertleştirme ısısında sabit tutabilmeniz mümkün ancak bu oldukça iyi deneyim ister. Bu iş için tavsiyem bitmiş güzel bıçak yerine kaba deneme parçaları üzerinde denemeler yapmanız.   
Ah bir de yağ banyosu için kullanacağınız kabın olabildiğince bol yağ ile dolu olması ve hacminn yüksek olmasında yarar var. Ancak bıçağın gireceği kadar bir kapta yağla sertletirme denemesinde yağın tümünün bir meşaleye dönüşmesi çok mümkün...
Sertleştirme sırasında çok hızlı olmayan ancak buhar fazını kıracak kadar hızlı kesme hareketi ve saplama hareketi ile bıçağı yağda ajite ediniz. Bu yamulmaları da engelleyebilir, aman yanlara doğru bıçakla tokat atarmış gibi hareket ettirmeyin...
Son olarak bıçağı yağın tıslaması bittiğinde çıkarabilirsiniz (ortalama 10-12 saniye gibi bir zaman geçecektir, belki yağın tipine göre daha az veya daha fazla olabilir). Bıçağın yeterince sıcakken çıkarılmasında yarar var, çünkü 200 derece civarında hala bükülebilir halde olacaktır, yamulma varsa bu arada düzleyebilirsiniz deri eldivenli eleerinizde, korkmayın zaten bu ısıda çoktan tüm yapı martensit başlangıcı noktasını (Mf) geçmiş olacaktır, atrık havada bile yavaş yavaş soğumaya bırakılabilir. 200 - 250 derece arasında makul meneviş sertliklerine ulaşabilirsiniz. 50-60 dereceye düştüğünde ısısı (yani elinizle yeni yeni tutabildiğiniz sırada) menevişe taze taze başlatın, fazla zaman geçirmesin dışarda, çünkü bu arada kalıntı östenit varsa bu stabilize olmaya başlar belli bir zaman içinde, hemen menevişe sokarsanız kalıntı östenitin güzel bir miktarını martensite dönüştürme şansınız var menevişte...

Hımm, bir de bol şans

[circassian]

Cabuk ve detayli cevap icin cok tesekkur ederim.Bu bilgiler isiginda sanirim o1 baslangic icin iyi bir secenek degil gibi gorunuyor. - refsan'a gitmek elzem oldu - . Zahmet olmaz ise bir sorum daha var ; daha bugun kelepir bir satir aldim. Cok ucuza birakti 3 mm bir celik icin. sanirim 10xx birseydir ama tabii ki su verilmis halde. Yumusatma tavlamasi icin yine mecburen "miknatis" metodunu kullanacagim ama yavas sogutma briketin icinde zor ,hele bu havada .bir donem "kedi kumu" cozumunuzu okumustum. Kumu onceden isitmadan icine sicak metali daldirmak uygun olur mu, ya da ne yapmam gerekir?

[durukan]

kül de işe yarar.  ama tam kuru olmasına dikkat edin derim. emrenin cevabı yeterli.  başlangıç bıcagını kalın sırtlı tutmaayın ısı dengelenmesi zor olur. bıçak yerine eş işinde kullanabileceginiz başka bir alet yapmayı deneyin. mesala keskin uclu bir herhangi bir şey olabilir. tornavida benzeri bir şey mesela. eylem arkadaşımızın gonderdigi tavlama renkleri ile ilgili fotograf O1 üzerinden anlatılmıştır bakmanızı tavsie ederim.  ilk bıçaklardan bir şey beklememek daha akılcı olur. talaşlı uretimde noktasal olmakla beraber yuksek ıslar oluşabilir. bu tanecik yapısındaki homojenligi bozacaktır. sonrasında normalize edilmesini tavsiye ederim.  mini fırınınız kesinlike işe yarar. ancak alevi tek yonden vermeyiin ısıl işlemde yamulma yapacaktır. 4 mm uygun bir kalınlık. bol şans .

[emrekipmen]

Cabuk ve detayli cevap icin cok tesekkur ederim.Bu bilgiler isiginda sanirim o1 baslangic icin iyi bir secenek degil gibi gorunuyor. - refsan'a gitmek elzem oldu - . Zahmet olmaz ise bir sorum daha var ; daha bugun kelepir bir satir aldim. Cok ucuza birakti 3 mm bir celik icin. sanirim 10xx birseydir ama tabii ki su verilmis halde. Yumusatma tavlamasi icin yine mecburen "miknatis" metodunu kullanacagim ama yavas sogutma briketin icinde zor ,hele bu havada .bir donem "kedi kumu" cozumunuzu okumustum. Kumu onceden isitmadan icine sicak metali daldirmak uygun olur mu, ya da ne yapmam gerekir?

Kedi kumu veya kül iyi yalıtkanlardır. Açıkçası aslında yeterince kül varsa en güzeli budur. Külü ya da kedi kumunu ısıtmak bir işe yaramayacak pek ama bıçaktan büyük iki tane ateş tuğlası mükemmel iyi iş görür. Tuğlaları ocağınızda veya pürmüz ile iyice kızdırın. Yumuşatma tavındaki çeliği de bu iki tuğlanın arasına koyup hepsini külle veya kedi kumuyla örtün. Bu sayede uzun zamanda soğuyan çelik yumuşayacaktır. Eğer yeterince yumuşamamışsa daha iyi bir çözüm de (benim zamanında uyguladığım) küçük tek tuğla ocağınızın içine doldurabildiğiniz kadarınca (içine bıçağı gömebileceğiniz kadar) külü ya da yalıtkanı doldurun, bıçağı külün üstünde kızdırın, bu arada hem yalıtkan hem de ocak ısınacak, yumuşatma tavına geldiğinde kızgın bıçağı sıcak ocakta sıcak yalıtkanın içine daldırın, sonra da kalan boşluğu tamamen yalıtkanla doldurun. Soğuması bir günü bulabilir böyle bir düzenekte...

O1 gerçekten aslında 5-10 dakika kadar östenizasyonda demlenme istediğinden acemilik için biraz zor bir çelik. Eylem arkadaşımız ve Taner arkadaşımız güzel ve ne olduğu belli karbon çeliklerine ulaşmış durumdalar, onlarla irtibata geçebilirsiniz. O satırın ne çeliği olduğunu bilmediğinizden önce sertleştirme denemeleri yapmanızda yarar var. En azından az çok birkaç denemede östenizasyon ısısını keşfetme ihtimaliniz var... 

[sefaçabuk]

Satır paslanır mı paslanmaz mı?

[circassian]

Satir yaklasik 10x20 kusur cm , 3 mm genislikte, - sap haric - neredeyse ham celik fiyatina aldim, ( emek ne kadar ucuz ) celik bulmakta biraz zorlaniyorum , henuz kolay bir yolunu bulamadim. Sanirim 10xx birseydir, dolayisi ile - ve gordugum kadariyla - paslaniyor, hem de biraz islak kalir kalmaz. Su taslari ile biraz oynadim, yumusak bir celige benziyor. Daha once siz , isi bilenlerden ogrendigim kadariyle ne idugu belirsiz celiklerle calismak zaman kaybi , ama yine de bu isi henuz bir egitim kabul ettigimden idare ederim diye dusunuyorum, bakalim ne olacak. Herkesin ilgisine tesekkur ederim,

dipnot ; Aslinda , belki de ayri bir konu basliginda , standart el aletleri - basta egeler olmak uzere - . ya da iste ne bileyim kamyonet makaslari vb. gibi bicakcilikta kullanilabilecek celik malzemenin Turkiye'de kullanilan norm numaralari ile hangi celiklerden yapildigi gibi birtakim bilgilere ihtiyac olabilir - tabii bizde malzeme standart ise -

[emrekipmen]

Eğer yumuşak ise belki sadece ağzı sertleştirilmiştir. Sanrım bu tip malzemeler 1050, CK67 veya kamyon makasından yapılırlar. Kamyon makası ise işin daha zor çünkü belli bir standardı yok bu makas malzemesinin. Yine de ilk denemeler için olabilir projeler. Eylem ve Taner arkadaşlarımız bir şekilde 1075 ve CK67 çeliklerine ulaştılar, eğer malzeme tedarikinde sıkıntı çekiyorsanız bence bir temas kurun derim kendileriyle, bilindik çelik ile uğraşmanızı ne kadar öğütlesem yeridir. Biliyorum diğer arkadaşlar o kadar dert etmiyorlar, ancak bence bu işin temelinin iyi atılması için ilk başlayanların heveslerinin kırılmaması önemli. Ben de ilk başladığımda araba makası, eğe vs. vs. bi sürü ne olduğu belirsiz çeliklerle ilk denemelerimi yapmıştım. Aylar süren çalışmalar heba olup gitti, su verdiğim iki tane tanto hiç sertleşmedi (kamyon makası), eğeden yaptığım büyük bir avcı bıçağı milyonlarca parçaya ayrıldı vs. vs. Bunun gibi belki 3-5 tane bıçak yapmıştım, hepsi de çok güzel çalışmalardı, toplamda 2 aylık işçilik vardır sadece el aletleri ile çalışmadan dolayı, şimdi dönüp bakıyorum, bu denemelerimden öğrendiğim hiçbirşey yok, sadece bilinen çeliklerle çalışmam gerektiğini öğrenmem dışında bana teknik konuda hiçbir şey öğretmedi.
Zamanla deneyim kazandığınızda, elinizdeki ekipmana ve tekniklere hakim olduğunuzda maceraya çıkmak kötü değil, tabii ki geri dönüştürmek, bir kenara atılmış değerli çelikleri yeniden hayata döndürmek keyifli bir iş, ancak acemilikte bu tip işler için ya çok şansınızın ya da çok vaktiniz ve sabrınızın olması lazım....