İlk Ocağım ve Test Yardımı

[XauPau]

Şuradaki konuda sizlerden öğrendiklerimle bir ocak denemesi yapabildim. Sizlere ne kadar teşekkür etsem azdır. 

  Bahçede barbeküden artan taşlardan küçük bir fırın denedim bugün. Harç , çimento falan yoktu ama düzgün şekilde dizerek küçük bir deneme yapmak istedim. Yandan da ufak bir hava girişi bırakıp oraya en dandiğinden (5 liralık) bir saç kurutma makinesi taktım. Alta odun kömürü üste taş kömürü ile ocağı besledim. 15 dakika içinde kibrit kutusu boyunda 3 mm lik üç adet sac  kıpkırmızı oldu. Ancak az da olsa hala mıknatıs tutuyordu . Biraz daha bekleyince mıknatıs tutmaya başladı ve birini  doğru suya  İkinci parçayı biraz daha beklettim. Rengi sarıya yaklaşınca onu da suya  Üçüncüsü nerdeyse sarı olunca kiloluk balyoz üstüne koyup bir iki çekiç vurdum.  Baktımki istediğim gibi şekil verebiliyorum. İnanın çok mutlu oldum. Artık doğru düzgün bir ocak yapma zamanı geldi sayenizde.

Bu arada ilk demir parçasını kaliteli eğe biraz zor yiyor, çin malı eğe ise etkisiz. İkincisini kaliteli eğe okşuyor sadece. çin malı  eğeleri bu parça düzleştiriyor Test için mengenede sıkıştırıp biraz eğip bükmeye çalıştım ve  sonunda kırıldı. Sizce ilk parçanın mı yoksa ikinci parçanın mı sıcaklığı  bıçak için doğru olacak. Bana ikinci parçada bileme işi biraz zor gibi geldi. Değerli yorumlarınız için teşekkürler. Saygılar

[emrekipmen]

İlk parça yeterince sertleşmemiş, ancak bunun neden ısının yetersiz olduğu anlamına gelmez, belki de yeterince beklememiştir o ısıda. İkincisi ise anlaşıldığı kadarıyla sertleşmiş. Ancak bu sertleşme yine de bir bilgi vermiyor çünkü tane büyümesi olayı olmuş olabilir.

Çeliğin kaynağı nedir öncelikle?

Sarıya dönene kadar ısıttım diyorsunuz ancak ortam karanlıkmıydı aydınlık mı, mıknatısın tutmadığı tondan ne kadar daha açık bir tondu en önemlisi ?

Bunu şundan dolayı soruyorum. Sarı ton karanlıkta 1000 derece civarına, aydınlıkta ise 1150 derece civarına denk gelebilir. Tabii sarının bir sürü tonu var, portakal rengine çalan sarı deseniz mesela 850-900 derece civarlarından bahsediyoruz demek olabilir. Tabii bunlar tamamen göreli veriler ve pek birşey ifade etmiyor. Sadece şunu biliyoruz çeliğiniz manyetik noktadan (723 derece) daha yüksekte bir noktada su verme ısısına ihtiyaç duyuyor. Bu ister 750 derece olsun isterse 1000 derece farketmez, sarı tonda bir ton çelik türünü suya soktuğunuzda hepsi sert olur zaten.

Şimdi yapmanız gereken ton farklarını azaltarak bir çok farklı tonda (açık kırmızı, turuncu, koyu turuncu, saruya çalan turuncu vs. vs.) denemelere devam etmeniz gerek eğer çelik tipi de belli değilse. Bir de ocağa giren hava girişinin bir şekilde bir valfi, klepesi olmalı ki hava miktarını ayarlayabilin. Bu sayede çelik parçasını birkaç dakika belli bir tonda sabit tutma şansınız olsun. Bu arada ısıl işlemde çeliğin tümünün eşit ısınması önemlidir. Bunun için bol bol çeliği ileri geri hareket ettirerek bir noktanın aşırı ısınıp bir noktanın soğuk kalmamasını sağlayınız. Zaman içinde ısı hissiniz, tonları algılayışınız ve ısıya kontrolünüz artacaktır, bol bol deney yapınız, kırma testlerine devam, ancak kırılması dert değil, ne kadar yükle kırıldı, bu da önemli. Yani tane büyümesi varsa bir örnek diğerinden daha kolay kırılır, ama ikisi de son derece sert olabilir. Örneğin elinizde bir örneği portakal renginde su verdiniz birini de açık turuncuda. Ve mesela elinizdeki çelik portakal renginde su verme istiyor. Su verme işlemi sonunda ikisi de nerdeyse eşit sertlikte olur. Ancak birisi aşırı ısındığı için hemencecik kırılıverecektir, diğeri biraz daha fazla direnecektir. Bunu tarafsızca anlamanın yolu test örneklerinin eşit uzunlukta incelikte ve genişlikte olması, parçanın aynı noktasından mengeneyle tutturulması ve aynı noktadan yüklenilmesi. Aralarındaki farkı çeliğin esneme açısından anlayabilirsiniz. Gevrek çelik 3-5 derece eğimden sonra kırılıverir, ancak tane yapısı düzgün sert çelik en azından 8-10 dereceye kadar dayanır. Zaten kırıkları incelediğinizde gevrek çeliğin içi kumlu gibi görünür, düzgün çeliğin iç yapısı çok daha pürüzsüzdür...

Örnek:
Tane büyümesi olan çelik kırığı ile aynı çelikğin tane büyümesinin olmadığı hali:


Tabii bu testi yapmadan önce mutlaka normalizasyon çevirimi yapmalısınınz tüm test örneklerinde ki en başta düzgün bir tanecik yapısıyla başladığınızdan emin olunuz...

[XauPau]

  Desenize daha çok işim var. Olsun yılmak yok denemeye devam edeceğim. İlk yapmam gereken düzgün bir fırın ve hava kaynağı.

Sarıya dönene kadardan kastım mıknatıs tutmadığı ısının sanırım 2 en fazla 3 ton açığı. Kırıkları resimle karşılaştırınca tane büyümesi olduğu belli.  :'( Daha az sıcaklıkta daha uzun süre tutmam mı gerekiyor öyleyse ? Çünkü ben test edecem diye bastım fanı 

Testleri doğru şekilde nasıl yapmam gerektiğini gayet iyi anladım. Bunun için büyük bir parça edinmeye bakmak ikinci yapmam gereken olacak. Bu gidişle elimdeki malzemeyle testler için bir kısmını kullanıp malzemeyi öğrendikten sonra bıçak yapacak birşey kalmayacak yoksa 

Yorumlar için teşekkür ederim Emre Bey. Size borcumuz her geçen gün artıyor. Saygılarımla.

[emrekipmen]

Isının tam olarak ne olması gerektiği değişken değildir. Yani biraz daha az ısıda daha fazla tutmak tam olarak anlamlı değil ya da tersi. Örneğin elinizde CK67 varsa 780 derece civarında 2-3 dakika tutmanız gerekli çeliğin tam olarak sertleşmesi ve tane büyümesi olmaması için. Bunu birkaç denemede tutturabilirsiniz ama çok fazla değişken var açık ocakta ve göz kararında, onun için siz en iyisi elinizdeki çeliğin hatrı sayılır miktarını bu teste yatırın 
Borç ne demek, herşey karşılıklı. Bir bıçak yaptığınızda benim duyacağım zevk karşılığı 

[davraz]

bi yerde mangalda su verildiğini görmüştüm . böyle bi uygulama olabilirmi, fansız  basitçe.

[XauPau]

O ısılara fan olmadan, kapalı bir fırın olmadan çıkılması bana mümkün gelmiyor. Tabi ustalar ne der bilemem. Olsa olsa meneviş olur herhalde.

[sefaçabuk]

Fan olmadanda mümkün, mangalın alt tarafında hava alacak yeterli delik varsa ateşi dışarıdan bir kartonla yelleyerek su verme sıcaklıklarına çıkılabiliyor. Zamanında st52 bir çeliğe bu şekilde su vermiştim, gayet de güzel sertleşmişti. Sadece su verilecekse, yalın karbonlu çeliklerin hemen hemen hepsine bu şekilde su verilebilir. Ancak bir fan olması elbette koşulları iyileştirecektir. Mutlaka kapalı fırın olmasına gerek yok. Menevişleme işlemi, evlerde kullandığımız normal ocaklarda da ( yada fırınlarda da ) yapılabilir.