Bıçak Sanatı - Forum
Atölye Muhabbeti => Demircilik ve diğer metal işleri => Konuyu başlatan: gökhan bakla - 08 Eylül 2014, 09:16:08
-
Tarihi çelik üretim yöntemlerinden yüksek fırında cevher ergitme ile ham demir-çelik üretimi çalışmasının ilk aşaması.
Toplamda 12 kg demir cevheri ( hematit ) ve 30 kg odun kömürü ile yaptığım ve yaklaşık 2,5 saat süren bir çalışma oldu. Sonuçta 2,5 kg ham demir-çelik elde ettim.
Asıl kazanım bu denemede elde ettiğim tecrübe ve deneyimler oldu ;) ...
http://gokhanbakla.blogspot.com.tr/2014/09/cevherden-celige-tarihi-celik-uretim.html
-
ellerine sağlık Gökhan usta, tebrik ediyorum. bir sorum olacak ama. cevheri ocaktan çıkardığında soğutmak yerine dövdün/sıkıştırdın. biz Antalyada ocaktan çıkardığımızda suya atmıştık ve ben bunu bir çeşit ısıl işlem diye düşünmüştüm. sanırım o tam bir ısıl işlem değildi fakat senin yaptığınla onun arasındaki fark tam olarak nedir? sen neden bu yöntemi tercih ettin?
-
Teşekkürler Emin,
Benim buradaki asıl amacım gevsek ve içerisinde boşluklar barındıran bir kütleyi biraz daha sıkı bir hale getirmekti. Hem bu dövme ile içinde bulunan kömür ve diğer atıklardan da bir nebze olsun kurtulmuş oldum. Tabi bu benim için ilk denemeydi hatalı olduğum yerlerde oldu ama sonucu çok etkilemedi.
Bu çalışmadaki asıl amacım yüksek fırından çıkan bu malzemeyi direk döverek bir şeyler yapmak değil. O sebepten biraz da parçalanmasını isteyerek sertçe vurdum. Hacmini ne kadar küçültürsem kardır hesabı ;).
Zira bundan sonraki aşama bu ham malzemeden pota çeliği yapmak. Eee konunun başlığı boşuna "cevherden çeliğe" değil 8)
-
inşallah bundan sonraki aşamalarda da gönlüne göre sonuçlar alırsın ustam :2up
-
Eline yüreğine sağlık ustam :2up :2up
-
eline sağlık üstadım. çeliğe bakış açınız ve üretme çabanız takdire şayan.
-
Ellerinize sağlık ustacım çok farklı bir çalışma olmuş. :2up
-
Takdir ederek takipteyim ustam. Bundan sonraki aşama veya sonucu merakla bekliyor olacağım.
-
Elinize sağlık ustam ben de konuyu takipteyim harika çalışmalar :)
-
Harika bir çalışma. Hakkınız ödenmez. Tebrik ediyorum. :2up :2up :2up :2up
Kafama takılan soru şu oldu ocakta çıkan demiri neden kütükte soğuttunuz? Karbon alması için mi?
-
Ustam güzel çalışma olmuş ellerine sağlık. Merak ettiğim bir şey, malzemeleri karbon oranlarına göre ayırdın mı acaba. Pota çeliğinde hangi sınıftakileri kullanmayı düşünüyorsun?
-
Çok teşekkürler arkadaşlar.
Kütük üzerinde dövme ile ilgili genelde böyle bir uygulama var ama benim asıl maksadım çok sıcak olan ve pek çok gözeneğe sahip olan malzemenin sadece demirden oluşmaması, bu içerisinde cüruf artıkları ve kömür olması ihtimali barındıran bir malzeme. Yumuşak bir yüzeyde yapılan bu dövme ile hem bu artıklar üzerinden dökülür hem de malzemeyi çokta fazla parçalamadan sıkılaştırmaya yarar diye yaptım.
Hocam, tasnif işini henüz yapamadım. Zaten ocaktan çıkan çelik 2 – 2,5 kilo civarı, anca bir ya da iki potalık malzeme. Bunun içinden düşük karbonluları ayırsan geriye pek bir şey kalmaz.
Birkaç ayrı parçada kıvılcım testini yaptım ve fark ettiğim, bunların hiç birinin yüksek karbonlu olmadığı ( büyük ihtimal cevherin az, fırınlama süresinin kısa olmasından ). Pota çeliği yapımında ayrıca bu malzemeye karbon emdirmekte gerekecek. Onu da kok kömürü tozu, döküm demir ya da yüksek karbonlu çelik takviyesi ile çözebilirim henüz karar vermedim.
-
bende Gökhan ustanın sesi soluğu çıkmıyor diyordum, yine kapanmış mabedine :) bu çıkan çeliğe karbon emdirilebilirmi.? yada emdirilebilir ise yüksek oranda olabilirmi.
-
Taner "blister steel" diye bir olay var. Kapalı ortamda kömür tozu ile fırınlanan malzemeye karbon emdiriliyor.
Ayrıca potanın içine kömür tozu koyarak direk cevherden pota çeliği üretenler var, ;)
-
anladım ustam bu oran maxsimum % kaçlara kadar çıkabilir..?
-
Hımm tam bilmiyorum inan ki,
Ama bu işte asıl kıstas büyük ihtimal malzemenin özelliği, sıcaklık seviyesi ve fırınlama süresi.
Yani pek çok değişken olacağı aşikar :-[.
-
Gökhan Ustam, yüksek karbonlu kısımlar yinede mutlaka vardır diye düşünüyorum ::) Kömürden mutlaka birşeyler almış kısımlar vardır ama acaba ortalara mı geldi.
-
Damardan demircilik olmuş bu usta! :)) Siz yakın bir gelecekte cevherden kılıç döversiniz, tam olur! Çok ta iyi olur. O günleri görmeyi nasip etsin Allah.
-
Elinize sağlık . Sizi tebrik ediyorum ustam kendi çeliğinizi üretmişsiniz. Bıçakçılıkla alakalı bir çok ilke imza attınız. Tatara etkinliğindeki teknikle bunun arasında bir fark varmı?
-
Ustam bi şey soracam mazur görün bilmediğim için soruyorum.Bu tip eritmelerde ve dövmelerde neden odun kömürü kullanılıyor? normal kömür kullanılsa ne olur.Kolay tutuştuğu içinmi ?
-
Teşekkürler arkadaşlar ;)
Hocam dediğim gibi tam anlamı ile inceleme işine girmedim. Kıvılcım testinde de az çok görülüyor, bazıları düz giderken bazıları patlıyor falan. Yani bir miktar karbon aldığı kesin. Tahminim 0,3-0,5 civarı bir karbona sahip olduğu yönünde.
Sonuçta bu çelik grafit bir potada ve bir miktar kok kömürü tozunda eridiğinde ve bu süreç minimum 3 saat olacağından bir miktar daha karbon alacaktır.
Tatara ile bunun arasında temelde hiçbir fark yok. Aslında demirin ilk işlenmeye başlandığı devirlerden 16 – 17 yy sanayi devrimine kadar bu tip yüksek fırınlarda tamamen bu ana mantıkta cevherden demir üretimi yapılmış. Demirköy dökümhanesinde yapılan kazılarda bile bu tip yüksek fırınlarda üretilmiş sünger demir örneklerine rastlanmıştır. Yani bu bizimde kültürümüzün bir parçası bunu asla unutmayın. Yabancıların bu işi sahiplenmek gibi bir şansları yok çünkü demir çağının başlangıç noktası Anadoludur.
Odun kömürü kullanmamın benim açımdan ilk neden tarihsel, yani eskiden böyle yapılıyor olması. 18yy. a kadar yani doğal kömürün işlenip kok kömürü elde edildiği devrelere kadar genel kullanım hep odun kömürü olmuştur.
Ayrıca bilindiği üzere doğal kömür içeriğinde demire etki edebilecek birçok madde barındırır. Bu fırınlamayı doğal kömür ile yaparsak kükürt gibi olumsuz etkisi olan maddelerde çeliğin içine nüfuz eder ve kaliteyi düşürür. Oysa bizim çeliğin içine girmesini istediğimiz ana element karbon. Bu sebepten karbon bileşenli en temiz kömürü kullanmamış şart.
Bu ana mantığında yeterli ısı üreten, içeriğinde zararlı madde barındırmayan, karbonca zengin ve kalıntı bırakmayan bir kömüre ihtiyaç vardır, doğal kömür cüruf yapar ve bu yüzden bunu kesinlikle kullanamayız.
-
Bilgi için Teşekkürler ustam.Peki çeliği döverken odun kömürü kullanmak bir fark yaratırmı
-
Ustam odun kömürünü de mi sen yaptın yoksa :o
Bu videonun 90 dakkalık versiyonunu yap, tamammını izlerim. yeminlen... :)
Ömrüne bereket ustam, saygılar. :2up :2up :2up
-
Gökhan sıcaklık tahmini veya kesin biliyorsan kaç derece oldu acaba
2 saatlik sürede hangi zamanda ne kadar sıcaklık lara çıkabildin
-
güzel paylaşım ellerine sağlık
Toprağam süper olmuş
-
Konu sabitlenmeyi hak ediyor.
-
Teşekkürler arkadaşlar,
Peki çeliği döverken odun kömürü kullanmak bir fark yaratırmı
Kömür karbonca ne kadar zenginse ve diğer zararlı maddelerden ne kadar arınmış ise o kadar iyi. Kok ve odun kömürü bu iş için en ideal kömürlerdir.
Ustam odun kömürünü de mi sen yaptın yoksa :o
Odun kömürü yakma işine de dalarsak bizden duman çıkar. Malkara’nın bir köyünde çok kaliteli meşe kömürü yapıyorlar oradan aldım. ;)
Gökhan sıcaklık tahmini veya kesin biliyorsan kaç derece oldu acaba
2 saatlik sürede hangi zamanda ne kadar sıcaklık lara çıkabildin
Fırın içi sıcaklığı hakkında kesin bir tahmin yapamam, ölçüm yapmak gibi bir şansım olmadı. Ayrıca bu tip yüksek fırınlarda homojen bir sıcaklık dağılımı yok.
Demir 1535 C de sıvı hale gelse de sünger demir üretimi için bu sıcaklıklara gerek olmadığını düşünüyorum. Tahminim 1325 C gibi bir sıcaklığa çıkabiliyorsanız cevherden demir üretebilecek ondan alet yapabilecek malzeme ve ekipmana sahipsiniz demektir.
Fırının iç sıcaklığı ilk başta ani bir artış gösterse de sürekli olarak cevher ve kömür doldurulduğu için bir süre sonra sabit bir sıcaklıkta seyrediyor.
Bu işteki ana mantık çevheri içinde barındıran kayacı eritip demir madenini bundan indirgemek, bu işlem 1000- 1150 C civarında vukuu buluyor. Bu erimiş sıvı haldeki kaya ve atık maddeleri ocağın alt tarafından sürekli temizleyerek içeride sadece birbirine yapışmış olarak öbek oluşturan demiri elde ediyoruz. 1325 C dereden sonra 1535 C doğru işe demirde erimeye başlıyor. Yani çok yüksek sıcaklıklara çıkmamakta gerek. :-\
-
Gökhan hocam geçen gün Turgut ustayla da aynı şeyi konuştuk: özellikle kılıç döven ustaların özellikle meşeden elde edilen kömürü tercih ettiklerine dair bir bilgiye yeni ulaştım ( sizin malumunuzdur).
Bir de eski bir kırıntı bilgi ama zırh üretilirken ortama karbon katmak için ateşe hayvan kemikleri atıldığını okumuştum (kaynağını şu an bulamadım, ilgilenirseniz ararım tekrar).
Pota çeliğini heyecanla bekliyoruz :)
Saygılarımla
-
Hey topraam hey. Bu çalışma da çok güzeldi. Keşke bundan da bir bıçak görmek kısmet olsaydı ama onu da göreceğiz inşallah. Bir ara da bari meteor falan dövsek tadından yenmez. :)
-
Gökhan potanın içerisine bir miktar kömüründe girdiği doğru bir bilgi inşallah yanına geldiğimde bir deneme yapma şansımız olur parça bilgileri tamamlamış oluruz.. Yaptıkların büyük miktarlarda tebrik ve saygıyı hakediyor ,gayret ve başarılı işlerinin devamını bekleriz... :2up
-
Merhaba Mert,
Bu tip demire – çeliğe karbon emdirme işlemlerinde yanmış kemik, boynuz, kömür hatta parçanın deriye sarılıp yakılması ve bu yanma esnasında karbon emdirilmeyi hedeflenmesi gibi pek çok yöntemden söz edildiğine bende rastladım.
Amaç hep aynı, metalin yanma ile ortamdaki karbonca zengin malzemeden karbon emmesi. Ric FURRER’in Ulfbert kılıcı ile alakalı belgeselde yaptığı pota çeliğine de eskiler böyle yapıyordu diyerek yanmış kemik tozu koyduğunu hatırlıyorum. Yani bunun bir gerçeklik payı var ;)
Yapalım topram da, tek başına olmuyor o işler;)
Valla meteoru bir bulsak ona yapacaklarımın sonu yok, dövermiyim, eritip dövermiyim yoksa direk ağız burun dalarmıyım bilmiyorum. :-\
Teşekkürler Kaya, umarım uygun bir zamanda görüşmek nasip olur ;)