Bıçak Sanatı - Forum
Atölye Muhabbeti => Metalurji (ısıl işlem, testler, analizler, çeliğin yapısı vs.) => Konuyu başlatan: sefaçabuk - 28 Aralık 2009, 00:35:16
-
TAŞLAMA VE TAŞLAR
Hepimiz genel olarak taşlarla bir şekilde haşır neşir oluyoruz, bu nedenle taşlarla ilgili herkesin yararlanacağı bir bilgi eklemekte yarar var.
Taşlama dediğimiz işlem, geometrisi belli olmayan kesici ağızlarla talaş kaldırma işlemidir. Bu işlemi sağlayan, dönen bir taşlama taşı, bağlayıcı maddelerle bağlanan taş taneciklerinden ve talaş boşluğu olarak görev yapan gözeneklerden oluşur.
Taş yapımında kullanılan aşındırıcılar ( korund, silisyum karpit vs) ya elektrik fırınlarında eritilerek veya yüksek basınç ve sıcaklık altında preslenerek yapılır.
AŞINDIRICI ÇEŞİTLERİ
-
TAŞLARIN AŞINMA NEDENLERİ
Taşlar taşlama yapıp aşındırdırken bir yandan da kendileri aşınır konuyu uzatmamak açısından kısa tutacağım, taşın aşınmasına neden olan durumlar
Taşla taşlanan malzeme arasında ısı ve kimyasal reaksiyon bunlardan biridir örneğin difüzyon aşınmasında taşlama sıcaklığı 800 C veya üzerine çıkarsa karbon atomları elmas tanelerinden çelik dokusuna nüfuz ederler ve demir, vanadyum ya da wolfram gibi alaşım elemanlarıyla karpitler oluştururlar
Bir başka aşınma nedeni mekanik aşınma dediğimiz taşa taşın aşındırabileceğinin üzerinde baskı kuvveti uygulamaktır
-
TANE
Taneler üretimleri sırasında değişik delik büyüklüğüne sahip eleklerde elenerek belirlenirler. Tane numarası 1inç ( parmak) uzunluğundaki eleğin bir sırasındaki delik sayısına karşılık gelir, ancak delikli elek kullanılamayacak küçüklükteki taş tanecikleri çöktürme yöntemiyle ayrılır. Genel olarak hepiniz biliyorsunuzdur ama başvuru için yazmakta yarar var, kabaca tane numarası arttıkça taş incelir azaldıkça taş kabalaşır.
TANE ÇEŞİTLERİ
Taneler şekillerine göre sivri taneler ve blok taneler olarak guruplara ayrılır
( tabloda)
-
Sivri taneler, uzun talaş kaldıran malzemeler için uygunken keskin kenarları olan blok taneler, sıkı, sert ve gevrek malzemeleri aşındırmaya daha elverişlidir
Mono Kristalli Taneler.
Bir blok biçiminde şekle ve büyük bir tane dayanımına sahiptirler, bundan dolayı camlar ve seramiklerin taşlanmasında kullanılırlar
Polikristalli taneler.
Tane cinsleri belirsiz bir şekle ve kesikli ( çatlak) bir yüzeye sahiptir. Taşlama sırasında polikristalli tanelerden önemli ölçüde, monokristalli taneler halinde çok miktarda kesici parçacıklar meydana gelir. Şiddetli sürtünme aşınması olan sert metallerde, bu nedenle yüksek bir verim sağlanır. Bundan başka pürüzlü yüzeyler, tanelerin kırılması sırasında bağlayıcı maddenin içinde bir tutunma gerçekleştirir.
-
Bağlayıcı, her bir tane körelinceye kadar, bunları taş üzerinde tutmalıdır. Kullanılan bağlayıcı maddenin cinsi ve miktarı, zımpara taşının sertlik derecesine ve aşınma niteliklerine etki eder
-
STATİK SERTLİK
Tanenin, tane kümesinden kopmaya karşı direncini ifade eder, bir taşlama taşının sertlik derecesi, tane sertliğini değil, bağlama maddesinin taneyi tutma kuvvetini ifade eder.
Sert veya gevrek malzemelerin taşlanması sırasında, şiddetli sürtünme aşınmasından ötürü taş taneleri çabuk körelir, bu nedenle çok yumuşak bir taş, fiyatı uygun bile olsa ekonomik olmaz.
Yumuşak ve sıkı malzemelerde sürtünme aşınması daha azdır ancak taneyi etkileyen kuvvetler daha fazladır. Tane kopmaya veya parçalara ayrılmaya eğilimlidir, bu tür malzemelerde taşın aşınmasını kabul edilebilir bir sınırda tutmak için sık dokulu sert taşlar kullanılmalıdır. Bununla beraber, çok sert bir taş taneyi çok uzun süreyle tutar ve dolayısıyla parlatır, aynı zamanda taşlama basıncı ve temas sıcaklığının da artmasına neden olur.
Bir zımpara taşının dinamik sertliği, taşlama esnasında tanenin kopmasına karşı gelen direnci ifade eder. Bu sertlik statik sertliğe, taneye ve çalışma koşullarına bağlıdır.
Sert malzemeler için yumuşak, yumuşak malzemeler için sert taş kullanılır. Tane büyüklüğü ve ilerleme hızı ne kadar küçük olursa, zımpara taşı da o kadar yumuşak olmalıdır.
-
DOKU
Zımpara taşının dokusu, taş tanelerinin, bağlayıcı maddenin ve birleşen gözenek boşluklarının dağılımından meydana gelir.
Talaş boşluğunun ( gözeneğinin) en az, bir taşlama tanesi tarafından temas bölgesinde kaldırılan taş miktarını anlık tutabilecek büyüklükte olması gerekir. Gözenekler çok küçük ise, talaşlar talaş boşluğunun içerisine sıkışırlar ve savurma hareketi ve soğutma sıvısı artık talaşları dışarıya atamayabilir. Sonuç, yüksek talaş basıncı, şiddetli ısınma, zaman kaybı, yüzeyde yanık benekleri ve olasılıkla taş çatlaklarıdır. Temas boyları ve ilerleme hızı ne kadar büyük olacaksa doku o kadar seyrek olmalıdır. Dokular 0 ile 14 arasında sayılarla ifade edilir, sayı ne kadar büyükse doku o kadar açık olur, yani daha gözenekli olur.
TAŞLAMA ORANI VE GÜVENLİK KONTROLÜ
Taşlama oranı, taş aşınmasına göre malzemeden talaş kaldırma oranını cmküp/cmküp cinsinden ifade eder. Ölçü ve şekil hassasiyetlerinin sağlanması bakımından, taş aşınmasının mümkün olduğu kadar küçük olması gerekir. Malzeme karbon eğilimine sahip değilse, en yüksek taşlama oranı elmas taneleri ile elde edilebilir
Seramik birleştirmeli zımpara taşları kendi gevrekliğinden ötürü darbelere karşı duyarlıdır. Zımpara taşlarının çatlayıp parçalanmasına saç şeklinde çatlaklar, teknik kurallara uygun olmayan bağlama ve savurma kuvvetleri neden olduğundan, kırılan parçalar 80-400km/saat disk çevresel hızıyla savrulur bu nedenle etrafında koryucu olmayan taşlar kullanılmamalıdır.
Taş yerine bağlanmadan yada kullanımı sırasında periyodik olarak çatlak kontrolünden geçirilmelidir, bilinen en geçerli yöntem, bir tahta takoz yada tornavida arkasıyla taşa hafifçe vurmaktır, boğuk ses olası bir çatlağa tiz ve tınlama şeklinde ses taşın sağlam olduğuna göstergedir.
Zımpara taşı ana mile takarken tatlı bir zorlamayla takılmalıdır.
Taş sabitleme flanşlarının en küçük çapı düz zımpara taşlarında çapın 2/3, konik taşlarda çapın ½ si kadar olmalıdır.
Eğilme veya bükülme zorlanmasından kaçınmak için, aynı büyüklükte ve taşın her iki tarafına aynı şekilde flanş ve taş arasına yumuşak contalar ( tercihen lastik şamriyel ) konulmalıdır.
Her yeni bağlanan zımpara taşı, en az beş dakika süreyle (eğer ayarlı devirliyse en yüksek devirde) boşta çalıştırılmalıdır.
Balans zımpara taşları için dikkat edilmeyen ama neredeyse her an ciddi bir kazaya neden olabilecek ciddi bir olaydır. Balans için taş bileme kalemleri kullanılabilir, balansı kaçmış bir taşı taş bileme kalemiyle bilemek hem balansı yok eder hem de körelmiş, gözenekleri dolmuş taşa yeniden hayat verir. Bu kalemler genellikle sert karbürlerden yapılırlar ama taş bileme ( düzeltme) deneyimi olmayan kişilerce yapılması pek tavsiye edilmez.
Tüm bunların yanında taştan, taşlama sonrası çıkan mikro tozlarının ciddi akciğer hastalıklarına ( örnek silikozis) neden olacağı göz önünde tutularak taşlama yaparken her zaman mutlaka koruyucu maske takılmalıdır. Hörmetler
-
Çok güzel bir makale olmuş, Bu konuyu da sabitleyebiliriz...
-
Emre aslında resimleri konuların arasına koymayı istedim, word de öyle hazırlamıştım ama yemedi, resimleri konunun içine nasıl atıyorsun ??
-
Onun için Picasa'ya kaydoldum, google'nın bedava albüm sitesi. Oraya istediğim resmi yükleyip sonra o resmin URL'sini kopyalıyorum
(http://lh5.ggpht.com/_VE2vabU9iTc/SzftCVcEUiI/AAAAAAAAEHQ/FiYeZ-zy8R8/s800/Untitled-1.jpg)
Sonra burada konuyu yazarken istediğim yerde "resim ekle tuşuna tıklıyorum
(http://lh6.ggpht.com/_VE2vabU9iTc/Szfrbv1A9pI/AAAAAAAAEHE/6OXEGsuZt5E/Untitled-2.jpg)
Burada çıkan "img" ve "/img" kodlarının arasına resmimin adresini yapıştırıyorum..
(http://lh4.ggpht.com/_VE2vabU9iTc/SzfrcQXXyAI/AAAAAAAAEHI/rPBYX4P2xIw/Untitled-3.jpg)
-
hmm ben masa üstündeki resmin yolunu kopyalayıp yapıştırdım olmadı, demek marifet picasa daymış. sağolasın anladım
-
:2up cok güzel bir bilgilendirme olmuş hocam teşekkürler ben bunları daha önce hiç duymamıştım sadece taşın gözeneklerine bakarak taşı alıyordum ya da almıyordum
-
Sağolasın, zamanında paylaşmıştık ve bence herkesin okuması gereken bir konuydu, hala da öyle.
-
Kesinlikle öyle hocam, bu bilgiler kolay kolay heryerde bulunmuyor :2up
-
Hafıza-i beşer, nisyan ile mahkumdur. Paylaşımın için, sağ olasın Sefa üstat. Dönüp dönüp okuyor, hafıza tazeliyorum.
İyi günler.