Bıçak Sanatı - Forum
Atölye Muhabbeti => Metalurji (ısıl işlem, testler, analizler, çeliğin yapısı vs.) => Konuyu başlatan: selcuk.eren - 13 Şubat 2018, 16:23:26
-
Merhabalar,
Bu konuda forumda yazılanları biraz karıştırdım. ama bir şey bulamadım veya gözden kaçırdım.
Balta, nacak, çekiç gibi ağır kütleli ve vurmalı çalışılan çelikleri suyunun verilmesi konusunda, biraz ustalık gerektiğini düşünüyorum. Tabi bu da bizde yok. Söz gelimi 1060 malzemeden yapılmış bir baltanın suyunu verirken birçok usta, ‘’’sadece ağız kısmını belli bir yere kadar suya daldır. Belli bir süre o kısmı suda beklet ve çıkart. Suya sokmadığın kısmın sıcaklığı ile ağız kısmının menevişi de olmuş olur. Bu sayede ağız kısmın suyu verilmiş olurken, diğer kısım da susuz olduğu için darbeleri absorbe eder’’’ diyor. İşte sorular burada başlıyor: baltanın ağız kısmından ne kadarını suya sokmalıyız? O kısmı ne kadar suda bekletmeliyiz? Ağır bir kütle olan diğer kısmın sıcaklığı ve ısı miktarı çok fazla olduğu için ağız kısmın gereğinden fazla yumuşamasına neden olur mu? Yoksa bütün bunları boşverip, baltayı komple sulayıp, fırında 56 HRC yi hedefleyen bir meneviş mi yapsak?
-
Bu tür işlemlere teknikte "içten menevişleme" deniyor, diğer bir deyişle "martemperleme". İşlem aslında aynen Senin söylediğin gibi, balta veya benzeri kütleli malzemelere su verirken iş görecek kısmın sertleştirilmesi hedeflenir. Bunun bir iki nedeni var, öncelikle kütleli malzemelere su verirken ( bizim koşullarımızda), yüzey hızlı soğur ama çekirdeğe doğru bu durum yavaşlar, bu durum malzeme üzerinde termal şok etkisi yaratır ve sonuç yüksek olasılıkla kırım olur. Diğer bir nedeni, özellikle darbeli çalışan alet edavatta, darbeyi karşılayan kısım sert olsun zarar görmesin, ama geride kalan kısım ise gelen darbeyi emebilecek yumuşaklıkta olsun ki kırım yaşanmasın. Bu ve benzer nedenlerden ötürü, çekiç, balta, keski, murç, kazma vs türü aletlere benzer su verme tekniği uygulanır/uygulanmalıdır. Su verme tavlaması yapıldıktan sonra sertlik hedeflenen bölge su verme ortamına daldırılır ( yağ ise dikkat, malzemenin sıcak bir kısmı yağ dışında kaldığından alevlenme kesindir, el, kol, yüz, göz, üst baş ve hatta etraf tutuşturulabilir ) bu sırada mümkünse daldırlılan kısım hep aynı yerde tutulmayıp hareket ettirilir, soğutma sıvısı dışında kalan kısım izlenir ve ne zaman ki buradaki renk artık kırmızı görünmemeye başlar o zaman malzeme ortamdan çıkarılıp sertleşmesi planlanan bölgeye hızlıca ince dişli bir eğe sürülür veya bu kısım zımparayla vs bir şekilde parlatılıp çeliğin rengi görülür ( bu çok önemli) metalin rengi görülünce bu renkteki değişme izlenir ( meneviş renkleri) renk ne zaman bizim hedeflediğimiz meneviş rengini alırsa malzeme komple soğutma sıvısına daldırılır. Böylece hem su verme işlemi hem de menevişleme işlemi tek tavda bitirilmiş olur.
İşlem böyle, basit ve pratik bir işlemdir. Balta vs türü aletlerde ağızdan bir kaç cm yukarısına kadar sertleştirmek yeterlidir.
İşlem bu kadar.
-
Hocam teşekkürler birşey daha öğrenmiş olduk
sayenizde.
Bir soru da benden olsun; zamanında suda baltaya
su vermeye çalıştım ama ağız çatladı, ağız inceydi
gerçi. Yağ daha mı iyi olur sudansa?
-
hocam çok teşekkür ederim. yine son derece tatminkar ve açıklayıcı bilgiler vermişsiniz. yapılış yönteminin yanında işin mantığına da değinilmesi, bilginin kalitesini çok yükseltiyor. eksik olmayınız...
-
Şeref, aformal kesitli malzemelerin su verme işlemi her zaman risklidir, suda su vermek çok daha risklidir. Bu tür malzemelerde, soğutucu ortam olarak yağı seçmek riski azaltır. Genellikle gözden kaçan veya ihmal edilen bir durum ise şudur; su vereceğimiz kısmı tavlayıp sadece bu bölgeyi soğuturuz veya böyle yapmak isteriz. Eğer bu bölgede kesit inceyse ve tavladığımız kısmın tamamını soğutursak çatlama riski artar. Bunun yerine şöyle yapmak gerekir, örneğin ağızdan iki cm kadar yukarıyı sertleştirmeye karar verdik, bu durumda üç cm lik kısmı tavlayıp, iki cm lik kısmı soğutursak risklerin bir çoğunu almamış oluruz. Anlatmaya çalıştığımı umarım anlatabilmişimdir ::) .