Çeliğin Kalitesinin İşlenebilirliğe Ve Dövülebilirliğe Etkisi

[wmasterfriend]

Merhaba arkadaşlar. Nasılsınız? Şimdiye kadar eğe ve rulman döverek çalışmıştım. Orkun abi sağolsun büyükçebir rulman dövdü ve iki parça olarak gönderdi ve bu rulman 52100 çeliği dedi. Bir süredir duruyordu. Bende bi ustura için bir paröa kestim ve biraz çekiçledim ve ne göreyim diğer dövdüğüm rulmanlardan çok kolay dövülüyordu.

Bir kaç gün önce 16mm böhler civa çeliği aldım oda aynı şekilde kolay dövülüyordu. Yumuşatma yapmama rağmen işlenebilirlikleri çok iyiydi. Zımparada garip bir şekilde çok rahat işledim. Sertleştirme işleminde sorun yaşamadım.

Sorum şu kaliteli veya kalitesiz çelik diye bir şey var mıdır? Bu konuda sizlerde benim gibi bir deneyime sahip misiniz?

[MustafaV]

Abdurrahman ustam konuda mesajım da olsun da bilgi alayım diye de yazıyorum, bir kaç okuduğum şey de vardı, kimse bilmişlik olarak anlamaz İnşallah.

Orkun ustam rulmandan yapılan son konuda şöyle demiş:

...
Mangan oranı yüksek olanlar hele, neredeyse elle hiç dövülemiyor.
...

Manganın dövme esnasında zorluk çıkardığını eski konularda da okumuştum. Mesela iş makinelerinin kovalarının tırnaklarından dövme bıçak yapılır mı gibisinden bir konuda keserken bile keski taşlarının bitmesine rağmen çok az yol alınabildiği yazılmış. Konuyu buldum geldim hemen:

... Ha bire taşı bitirirsiniz ama çok kesme yapamazsınız. ...

Sefa hocamın şöyle bir konusunu da buldum mesela, taa 2009 yılından: https://www.bicaksanati.com/forum/index.php?topic=30.msg87639#msg87639

Velhasıl, alaşım elemanlarının çeliğin dövülebilmesinde etkisi olduğunu kendim çok bilmesem ve tecrübe etmemiş olsam bile okuduklarımdan böyle bir çıkarım yapıyorum. Ustalarım geldiği zaman bizi detaylıca aydınlatırlar. 

[orkunaydin350]

Selam Emrah:) İyiyiz çok şükür, sen nasılsın?
Bahsettiğin konu bana aslında daha çok "ham çelik" ile "daha önceden sertleştirilmiş" ve "metal yorgunluğu olan" hurda malzeme arasındaki farkmış gibi geldi.

Diyeceksin ki o zaman kullandığım iki rulman arasında neden fark vardı? O durum da bana Mangan faktörü gibi geliyor. Kullandığın iki farklı rulmandan benim gönderdiğim sertifikalı 52100 çeliğiydi. Diğerini bilmiyoruz tabi ama hem sertleştirmede başarılı olmadığını hem de zor dövüldüğünü söylemiştin. Muhtemelen 9xxx serisi Mangan alaşımlı çelik olabilir diye düşünüyorum.

[Murat AKIN]

Çelik içine katılan yani alaşım olarak katılan diğer metallerle özelliği değiştirilir yani amaca göre alaşım yapılır.

Ben dokusal yapısını incelemeden basitçe bir kaç örnek yazayım:

Krom paslanmasını önlemenin yanında kesme özelliğini artırır ince saç kesme kalıpları, ince kağıt ve bez kumaş kesicileri için uygundur.

Vanadyumlu çelik talaş kaldırılabilir ama dövülmesi güçtür sıcak dövme kalıpları yapımına uygundur.

Kükürt çeliğin talaş kaldırma işçiliğini kolaylaştırılır.

Mangan çeliğin esneme özelliğini artırır ama kesilmesini güçleştirir. özel yapıların korunmasında ve hapishane parmaklıkları yapımında kullanılabilir, yay çeliği yapımına uygundur.

Fosfor çeliğin sıcak olarak dövülmesini güçleştirir hatta kırılgan yapar.

Volfram kesebilme işlemini ve sertleştirilebilme özelliğini artırır, kromla birlikte alaşım yapılarak  matkap uçları yapımında kullanılır.

Hemen aklıma gelenler bunlar.

[Soytürk Dönmez]

           Kendi deneyimlerime dayanarak söylüyorum; her rulmandan bıçak olmaz, o kadar emek verip dövdüğüm bir malzemeden eli boş dönmemek için uzun zamandır rulmandan bıçak yapmıyorum. Kolay dövülebilirlik yukarıda da deyinmiş arkadaşlarımız mangan etkili ama rulmanda bulunan miktarda ben zorluk yaşamamıştım. Ama Uddeholm'ün O-1 inde resmen şok olmuştum, çekici vuruyordum ama sonuç hüsran oluyordu, bildiklerimi bana unutturmuştu zamanında.
    Kolay dövülebilirlikte başka bir etmen de malzemenin sıcaklığıdır. Misal 850 derecede iken alınan sonuç ile 950 derece de alınan sonuç bir olmuyor, ama 900 derece üzerinde çelikte kayıplar oluyor fakat koktan aldıkları da oluyor durum riskli yani.
    Başka bir etken de malzeme kalınlığı; doğal olarak ince malzeme elbette daha kolay dövülüyor. Benim tecrübelerime dayanarak söyleyebileceklerim bunlar.

[Güray GÜNEN]

Soytürk Ustam katkilarin icin tesekkurler.Bu arada Kültur Bakanliginda girdiginiz mülakati kazanarak belge almayi hak etmissiniz.Yanlis değilsem devlet sanatcisi oldunuz .Tebrik ediyorum sizi .Allah yolunuzu hep acik etsin.

[Soytürk Dönmez]

Soytürk Ustam katkilarin icin tesekkurler.Bu arada Kültur Bakanliginda girdiginiz mülakati kazanarak belge almayi hak etmissiniz.Yanlis değilsem devlet sanatcisi oldunuz .Tebrik ediyorum sizi .Allah yolunuzu hep acik etsin.

    Çok teşekkür ederim, evet 2019 yılında başvurmuştum pandemiden dolayı bu sene mülakata çağırdılar ama orada gördüklerimden sonra açıkçası hayal kırıklığına uğradım. Hakkı ile, el emeği ile yapmayan bir sürü insana da bu belgeyi verdiklerini görüncebendeki anlamı kalmadı maalesef, bütün özelliği gitti belgenin, tam manası ile sevinemedim bile ama ne diyelim hayırlısı olsun, tekrar teşekkür ederim.